‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Umumrivojlantiruvchi 

mashqlarning 

yozilishi. 

Ayrim 

harakatni yozishda quyidagilar ko‘rsatilishi kerak:

1 .Harakat boshlanadigan dastlabki holat (d.h.).

2.Harakatning  nomi  (egilish,  burilish,  siltanish,  cho‘qqayish, 

tashlanish va hokazo).

3.Harakat yo‘nalish (o‘ngga, orqaga va hokazo).

4.0xirgi holat (zamrat bo‘lsa).

Bir  vaqtda  bajariladigan  bir  nechta  harakatni  yozishda  ham 

ayrim  harakatni  yozishda  nimalar  ko‘rsatilsa,  shulami  ko‘rsatish 

qabul qilingan, lekin bunda oldin asosiy harakat (odatda, gavda yoki 

oyoqlar harakati), keyin boshqa harakatlar ko‘rsatiladi.

Masalan:  D.h. -  oyoqlar kerilib, qo‘llar yelkada.

1.  0 ‘ng  oyoqni  bukib,  qo‘llar  yuqoriga  ko‘tarilgan  holda  chap 

tomonga egilish.

2. D.h.

Bir  vaqtda  bajariladigan  bir  nechta  harakat  (hatto  bir  sanoqda 

bajariladigan  ham)  qanday  tartibda  ijro  etiladigan  bo‘lsa,  xuddi 

shunday ketma- ketlikda yoziladi.

Masalan: D.h. -  qo‘llami yon tomonlarga uzatib, oyoqlami kerib 

turish.

1. 

Chap  tomonga  burilaturib  o ‘ng  oyoqni  yoysimon  pastga 

tushirib, bunda o ‘ng oyoq orqada uchiga qo‘yilgan bo‘ladi, qo‘llami 

oldinga uzatish.

54

---

2.  0 ‘ng  tizzada  turib,  qo‘llami  yuqori  ko‘tarib,  boshni  orqaga 

egish.

Agar  harakat boshqa harakat  bilan  ketma-ket  qo‘shib  bajarilsa, 

elementlami «va» bog‘lovchisi bilan birlashtirib birin-ketin yoziladi.

Masalan:  D.h. -  qo‘llar belda, oyoqlar kerilgan. Kerishib oldinga 

engashib,  qo‘llami  yon  tomonlarga  uzatish  va  chapga  burilish. 

Bunday  yozilganda  burilishni  -  engashish  oxirida  (engashishni 

maxsus ta’kidlagandek) bajariladi.

Agar  harakat  boshqa  harakat  bilan  baravar  bajarilsa  (hozirgi 

misolda  engashish  bilan  burilish  bir  vaqtda  ijro  etilsa),  unda  «... 

turib» so‘zini qo‘llash kerak bo‘ladi.

Harakat  odatdagi  uslubda  bajarilmasa,  bu  holat  yozuvda  aks 

etishi  kerak.  Masalan:  qo‘llar  oldinga  oxista  uzatiladi,  panjalar 

bo‘shashtirilgan va hokazo.