‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

13.7. Musobaqani hakamlash texnikasi va uslubiyoti

Sport  gimnastikasi  bo‘yicha  musobaqalarga  hakamlik  qilish 

juda  qiyin  jarayon  hisoblanib,  hakamlardan  gimnastika  mashqlari 

texnikasi,  musobaqaga  hakamlik  qilish  qoidasi  bo‘yicha bilimlami 

hamda  katta  tajribani  talab  qiladi.  Hakamlar  kuchli  xotiraga  ega 

boiishlari  hamda  gimnastikachilar  mahoratini  baholashni  aniq  va 

haqqoniy amalga oshirishlari shart.

Mashq  bajarilishini  baholab,  hakam  texnikada  va  stildagi  yo‘1 

qo‘yilgan chetlatishlami hisobga oladi, ulami ahamiyati va darajasi 

bo‘yicha musobaqa qoidasiga asosan ajratadi.

Erkin  mashqlami  hakamlashdan  bu  mashqning  murakkabligini 

elementlaming  navbatlanish  tartibi  va  murakkab  kompozitsiyasini

353

---

(amplituda 

bo‘yicha, 

yo‘nalish, 

tavsifi) 

o ‘ziga 

xosligini 

kombinatsiyadagi  elementlami  bir  turdagi  va  takrorlanishini 

hisobga  oladi  bundan  tashqari,  mashq  bajarilishini  baholashda 

gimnastikachilami  individualligiga  bajarish  mahoratiga  e ’tibor 

beradi.

Faqat  nazariy  tayyorgarlik  bilan  mahoratli  hakam  darajasiga 

erishib  bo‘lmaydi,  balki  shu  bilan  bir  qatorda  turli  mavqedagi 

musobaqalarda hakamlik amaliyotini uzluksiz bajarib borib erishish 

mumkin.

Ish  yuritish  mobaynida  hakam  klassifikatsiya  va  baholami  olib 

tashlash shkalasida keltirilgan xatolar haqida belgilangan,  majburiy 

va  erkin  mashqlami  hakamlash  hamda  hakamlik  xususiyatlarini 

aniqlovchi  va  to‘ldiruvchi  bir  qator  punktlari  yozilgan  musobaqa 

o‘tkazish  qoidalaridan  foydalanadi.  Hakamlik  aniq  boiishi  uchun 

musobaqa qoidasida ishtirokchilami klassifikatsiyasiga ko‘ra har biri

2 - 5  hakamdan iborat boigan hakamlar gumhlari soni ko‘rsatilgan.

Hakamlikni amalga oshirishda bir guruh hakamlar bajarilayotgan 

mashqni  aniq  kuzatish  maqsadida  turli  tomonlarga  joylashadilar. 

Har bir hakam mustaqil baho chiqaradi yakuniy bahoni katta hakam 

o‘rta arifmetik ballarda aniqlaydi.  Hakamlik sifatini nazorat qilishni 

namoyish komissiyasi amalga oshiradi.

Hakamning  bilimi,  tajribasi  va  klassifikatsiyasi  qo‘yilgan 

baholaming  to‘g‘riligiga bogiiq.  Hakamlashdagi  ozgina  xato  yoki 

qoqilish gimnastikachilar mahorati yo‘nalishi shakllanishida yaqqol 

ko‘rinib  o ‘quv  -  trenirovka  jarayoniga  yomon  ta’sir  ko‘rsatishi 

mumkin.