‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

hakam  ishlarini  yuritishi  mumkin.  Tibbiyot  bo‘yicha  bosh  hakam 

o‘rinbosari musobaqa ishtirokchilariga tibbiy yordamni ta’minlaydi, 

tibbiy  xodimlari  ishiga  rahbarlik  qiladi  (katta  musobaqalarda)  va 

asosiy hakamlar hay’ati ishlarida ishtirok etadi.

Musobaqa jarayonida sanitariya holatlarini, shifokorlami nazorat 

qiladi, birinchi tibbiy yordam ko‘rsatadi. Musobaqa yakunida tashkil 

etilgan  tibbiy-sanitariya  ta’minoti, jarohatlar va kasallik holatlarini 

ko‘rsatib, hisobot beradilar.

Bosh kotib va kotiblar. 

Bosh kotib musobaqa ishtirokchilarining 

buyurtmasini  tekshiradi,  musobaqa  bayonnomasini  tayyorlaydi, 

hakamlar  hay’ati  majlisining  bayonnomasini  yuritadi,  ulaming 

to‘g‘ri  bajarilishini  nazorat  qiladi,  hakamlar  gumhini  hamma 

materiallar  bilan  ta’minlaydi,  kotiblar  tarkibini  tuzib,  ular  ishini 

boshqaradi, musobaqa natijalari bo‘yicha hisobot tayyorlaydi.

Katta  hakam, 

hakamlar  gumhi  ishlarini  boshqaradi,  o‘z 

gumhidagi  hakamlarga  yo‘llanmalar  beradi,  alohida  elementlar 

va  butun  mashqlami  baholashda  yagona  nuqtayi  nazarini  ishlab 

chiqadi,  mashqlami  bajarishda  yo‘l  qo‘yiladigan  xatolarga 

hakamlar  e ’tiborini  qaratadi,  jamoa  sardorlaridan  raport  qabul 

qiladi,  tartib  intizomni  nazorat  qiladi,  bajarilgan  mashqni  baho- 

laydi, mashq bajarish uchun ishtirokchilami chaqiradi, musobaqa- 

ning ishchi bayonnomasini yuritadi va uni to‘g‘ri to ‘ldirilganligiga 

javob  beradi,  yakuniy  bahoni  chiqarib,  ishtirokchilarga  e ’lon 

qiladi,  bayonnomadagi  tuzatishlarga  o‘z  imzosini  qo‘yadi, 

vaqtga  bajariladigan  mashqlami  (erkin,  xoda)  davomiyligini 

sekundomerlarda  aniqlaydi  va  zamrat  tug‘ilganda  baholar 

yozilgandan  keyin  uni  o ‘zgartirish  mumkin,  sport  kiyimini 

kiymagan  ishtirokchi  va  murabbiylami  musobaqaga  kiritmaydi 

yoki  bahosini  pasaytiradi,  musobaqa  yakunida  o ‘z  gumhidagi 

hakamlaming har biriga yozma tavsifnoma beradi.

Hakam  musobaqa  qoidasiga  mos  mashqlaming  bajarilishini 

baholaydi,  majburiy  mashqlarda  qoidaga  javob  bermaydigan, 

qo‘shilgan  yoki  qoldirilgan  elementlar  uchun  olib  tashlanadigan 

ballami  mustaqil  aniqlaydi  va  alohida  odatlarda bajarilishi  sifatiga

350

---

hakamlaming bahosi  yakuniy bahodan  farq qilsa,  unda muhokama 

uchun katta hakamga murojaat qilish huquqiga ega, katta razryaddagi 

gimnastikachilar  mashqlami  bajarishgandan  so‘ng  hakam  o‘z 

bahosini  yozib,  ulami  katta  hakamga  beradi;  kichik  razryadlilar 

ochiq  hakamlanadi.  Musobaqa  jarayonida  hakam  ishtirokchilarga 

murabbiylarga o ‘zi qo‘ygan bahoni tushuntirishga majbur emas.