‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Mashg‘ulotlarni uyushtirish va o‘tish uslubiyoti

U  yoki  bu  sexda,  boiim da  ishlab  chiqarish  gimnastika 

mashg‘ulotlarini  uyushtirishdan  oldin  talabga  mos  keladigan  gigi- 

yenik  shart  sharoitni  yaratib  olish  zarur.  Buning  uchun  aw alo  qu- 

yidagilami bajarish kerak:

-  ishlab chiqarish jarayonining xususiyatlari va mehnat sharoitini 

o‘rganish;

-  sexda, shuningdek mashg‘ulot o‘tkaziladigan joylarda gigiyenik 

sharoitni  yaxshilashga  erishish  (ventilyatsiyani  kuchaytirish,  bosh- 

dan - oyoq orasta tutish, tuvaklarga ko‘chatlar o ‘tkazish va hokazo)

382

---

-  ish holati va ish qobilyati dinamikasining xususiyatlariga qarab, 

mashg‘ulotlar shaklini belgilash  (kirish gimnastikasimi yoki fizkul- 

tura daqiqasimi) va ulaming o ‘tish vaqtini belgilash;

-  mashqlar majmuasini tuzish;

-  gimnastika mashg‘ulotlari haqida buyraq chiqartirish;

-  ishchilar orasidan mashg‘ulotlami boshqarish uchun jamoatchi 

instruktorlar tayyorlash;

-   hamma  ishchilami  majmua  mashqlarining  mazmuni  bilan 

tanishtirish.

Ish  kuni  rejasi  davomida  gimnastika  mashg‘ulotlaming  tashkil 

qilinishi  va  o‘tkazilishiga  korxona  boshliqlari  ma’suldir.  Uslub- 

chilar  shuningdek,  sex,  bo‘lim  boshliqlari  va  boshqalar  uning  be- 

vosita uyushtiravchilari hisoblanadilar.

Uslubchi quyidagilami bajarishi zarar:

1)  gimnastikani  targ‘ib qilishi, uning vazifalarini tushuntirish va 

ishchilarda unga nisbatan ongli munosabatni tarbiyalash;

2)  gimnastikani  ish  kuni  rejasiga  tatbiq  qilishga  oid  tadbirlami 

olishi;

3)  majmualami  tuzish  va  ulami  radio  orqali  eshittirsh  uchun 

yozib olishi;

4) mashg‘ulotlar uchun joy tayyorlash;

5) mashg‘ulotlami o ‘tish joylarida sanitariya-gigiyena  sharoitini 

yaxshilash to‘g ‘risidagi takliflami ishlab chiqishi;

6)  ishlab  chiqarish  gimnastikasining  samaradorligi  jihatlarini 

o ‘rganish;

7) ishlab chiqarish gimnastikasidan o‘tkaziladigan tadbirlami re- 

jalashtirish va ulami hisobga olib borishi;

8)  ommaviy  jismoniy-sog‘lomlashtirish  ishlarini  tashkil  qil- 

ish,  turistik  sayyohatlar,  tanlovlar,  musobaqalar,  ishlab  chiqilgan 

me’yorlami topshirish, sog‘lomlashtirish va boshqalarda qatnashish 

uchun jamoalami tayyorlash;

9) jismoniy  tarbiya jamoa  yig‘ini  yoki  zavod  sport  klubi  bilan 

yaqin aloqa bog‘lab, zavkom, jamoatchi instruktorlar bilan birga ish 

olib borishi kerak.

383

---

Eng  yaxshi  inistruktorlar,  jamoat  tashkilotlarining  vakillari, 

sex  boshliqlari  yoki  ustalaridan  korxona  direktorining  o ‘rinbosari 

rahbarligidauslub birlashma (yoki sog‘lomlashtirish yig‘ini) tuziladi. 

Bu  konsultatsiya  o ‘tkaziladigan  va  nazorat  qilib  boriladigan  organ 

bo‘lib,  uning  qarorlari  xuddi  zavod  direktorining  farmoyishidek 

bajariladi. U umumiy rahbarlikni olib boradi, jamoatchi instruktorlar 

tayyorlashni uyushtiradi, ommaviy tushuntirish ishlarini olib boradi, 

sexlardagi  ishlami  tekshiradi,  sex  boshliqlari  va  uslubchining 

hisobotini tinglaydi, ishlab chiqarish gimnastikasi xonalarini tashkil 

qiladi, jihozlaydi va hokazo.

Bu 

boradagi 

ishning 

yaxshilanishiga 

mehnatkashlaming 

tashabbusi  va  faolligi  yordam  beradi.  Chunonchi  korxonaning 

sogiomlashtirish 

yigini 

ishlab 

chiqarish 

gimnastikasining 

o‘tkazilishini  nazorat  qilib  boradi,  shuningdek,  o ‘rta  va  keksa 

yoshdagi  kishilar  uchun  sogiomlashtirish  gumhlarini  uyushtiradi, 

ko‘rik-tanlovlar,  sogiomlashtirish  tadbirlari  va  boshqa  ommaviy 

sogiomlashtirish  tadbirlarini  o‘tkazadi.  Shu  kabi  y ig in   sexlarda 

ham tuzilgan, bunday tajriba boshqa korxonalarda ham mavjud.

Ish kuni rej imi davomida o ‘ tkaziladigan gimnastika mashg ‘ulotlari 

mamlakatimizdagi jismoniy tarbiya tizimida beliglangan dars berish 

prinsip va metodlari asosida o‘tkaziladi. Biroq ularda bir qator o ‘ziga 

xos xususiyatlar mavjud.

Eng avvalo, mashqlar sexda (dastgoh yonida) odatiy ish kiyimida, 

mehnat harakatlari (ish)dan keyin bajariladi.

0 ‘tkazuvchi  (  uslubchi  yoki  jamoatchi  instmktor)  majmua 

mashqlami  namuna tarzda ko‘rsatib  qolmasdan,  ulaming bajarilish 

sifatini ham kuzatib borish kerak.

Kirish  gimnastikasi  hamda  fizkultura  daqiqalarini  mashqlar 

orasida  deyarli  to‘xtamasdan,  jadval  sur’atda  jozibali  o‘tkazish 

kerak. Gimnastika mashqlarini radiodan eshittirilganda, o‘tkazuvchi 

uni  shug‘ullanuvchilarga  qisqa  tushuntirishlar berishga vaqt topish 

uchun test va musiqani yaxshi o ‘rganib olm ogi zamr.

Masalan: «Oyoqlami balandroq ko‘taring», «pastroq engashing», 

«ko‘proq  buriling»,  «oyoq  (qoi)lam i  buking»  va  hokazo.