‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

10-§. Qo‘shma korxonalar yuridik shaxs sifatida
Fuqarolik huquqi subyektlari orasida yuridik shaxs sifatida qo‘shma
korxonalar alohida o ‘rin egallaydi. Qo‘shma korxonalar xorijiy sarmoya-
larni 0 ‘zbekiston Respublikasiga olib keluvchi asosiy manbalardan
b o‘lib hisoblanadi. 1998-yil 30-aprelda qabul qilingan «Chet el
investitsiyalari to‘g‘risida»gi qonunning 5-moddasi 1-qismiga ко‘га,
0 ‘zbekiston Respublikasining yuridik va jismoniy shaxslari bilan
birgalikda tashkil etilgan xo‘jalik jamiyatlari va shirkatlarining, banklar,
sug‘urta tashkilotlari va boshqa korxonalarning ustav jamg‘armalarida
va boshqa mol-mulkida ulush qo‘shib qatnashish chet el investitsiyasini
amalga oshirish shakli hisoblanadi. Yana shuni ham unitmaslik kerakki,
mamlakatimiz qonunchiligida qo‘shma korxonalar uchun belgilangan
alohida imtiyozli huquqiy maqom har qanday xorijiy sarmoyador
ishtirok etgan korxonaga berilavermaydi. Yuqoridagi qonunning 6-
moddasi 2-qismiga ko‘ra, 0 ‘zbekiston Respublikasi hududidagi chet
el investitsiyalari ishtirokidagi korxonalar deganda, aksiyalari (ulushlari,
paylari)ning yoki ustav jamg‘armasining kamida o ‘ttiz foizini chet el
investitsiyalari tashkil etadigan konconalar tushuniladi. Ular 0 ‘zbekiston
Respublikasi qonun hujjatlariga zid kelmaydigan har qanday tashkiliy-
huquqiy shakllarda faoliyat ko‘rsatadilar. Bundan tashqari, korxona
muassislaridan biri, albatta, chet ellik investor bo‘lishi shart.
Sivilist olim В.В. Samarxo‘jayev qo‘shma korxonalarning huquqiy
maqomini tahlil etar ekan, qo‘shma korxona iborasi ilk marta vujudga
kelganda tom ma’noda qo‘llanganini qayd etadi masalan, XVI-XVII
asrlarda dengiz savdosi bilan shug‘ullanuvchi «Mergant Venchers»
yoki «Jentelmen Edvenchers» birlashmalari Buyuk Britaniyada «Joint