‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

5-§. Yuridik shaxslarning turlari
Yuridik shaxslarning turlari jamiyatda mavjud bo‘lgan mulk shakl- 
lariga bevosita bogiiqdir. MaMumki, 0 ‘zbekiston Respublikasida mulk 
xususiy mulk va ommaviy mulk shakllarida boiib, yuridik shaxslar 
ham, o‘z navbatida, davlatga tegishli va xususiy (nodavlat) yuridik 
shaxslarga boiinadi.
FKning 40-moddasida aytilganidek, foyda olishni o‘z faoliyatini 
maqsadi qilib olgan (tijoratchi tashkilot) yoki foyda olishni ana shunday 
maqsad qilib olmagan tashkilot (tijoratchi boimagan tashkilot) yuridik 
shaxs boiishi mumkin.
Tijoratchi boigan yuridik shaxslar jumlasiga xususiy korxonalar, 
xo‘jalik shirkatlari va jamiyatlari, ishlab chiqarish kooperativlari hamda 
unitar korxonalar kiradi.
Tijoratchi boim agan yuridik shaxslar jumlasiga jamoat birlash- 
malari, jamoat fondlari va mulkdor tomonidan moliyaviy ta’minlab 
turiladigan muassasalar kiradi.

---

Tijoratchi boimagan tashkilotlar o ‘z ustavida belgilangan maqsad- 
larga mos keladigan doiralarda tadbirkorlik faoliyatlari bilan ham 
shuullana oladi. Nodavlat, notijorat tashkilotlarning davlat va jamiyat 
hayotidagi ahamiyatidan kelib chiqib, 1999-yil 14-aprelda 0 ‘zbekiston 
Respublikasining Nodavlat notijorat tashkilotlar to ‘g‘risidagi qonuni 
qabul qilindi va amalga kiritildi.
FKning 77-moddasiga ko‘ra yuridik shaxslar o ‘zlarining faoliyat- 
larini muvofiqlashtirish, shuningdek, mushtarak manfaatlarini ifoda 
etish hamda himoya etish maqsadida uyushmalar (ittifoq) shaklida 
birlashmalar tuzishlari mumkin. Uyushma yuridik shaxs hisoblanib, 
uning a’zolari o‘z mustaqilliklarini va yuridik shaxs huquqlarini saqlab 
qoladilar. Uyushma o ‘z a’zolarining majburiyatlari bo‘yicha uyushma- 
ning ta’sis hujjatlarida nazarda tutilgan miqdorda va tartibda subsidiar 
javobgar boiadi.
Fuqarolarning o‘zini-o‘zi boshqarish organlari ham yuridik shaxs 
sifatida fuqarolik-huquqiy munosabatlarning qatnashchilaridir (FKning 
78-moddasi).
Umuman, yuridik shaxslar o‘z faoliyatlarida fuqarolik kodeksi 
normalariga, soha qonunlariga shuningdek, ustavlariga va boshqa ta ’sis 
hujjatlariga asoslangan holda ish olib boradilar.