‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

142-mashq. 0 ‘zingiz «Akamning to‘yida men so ‘zlagan nutq» mav-
zusida matn tuzing. Undalmalardan o‘rinli foydalaning.
143-mashq. 0 ‘qing. Quyidagi matndan ijobiy ma’no ifodalovchi undal-
malarni toping. U personajlarga xos xususiyatlarni ochishda qanday aha-
miyat kasb etayotganligini ayting.
M uhiddin ota birdaniga maqsadini aytmay, gapni uzoqdan boshladi.
— Taqsir, bir rivoyat yodimga tushdi, ijozat bering, aytay. Hoynahoy, 
siz bu rivoyatdan xabardorsiz. Buni hamrohlarim uchun ayta qolay.
— M arhamat qiling, azizim...
— Roviylar debdilarki, podshoh bir qizning otasi hamda ikki akasini 
o'limga hukm etibdi. Qiz o ‘limi oldidan bir qultum dan suv berishlarini 
so‘rabdi. Podsho niuruw at qilibdi. Suvni ichib bo'lgach, qiz debdiki: «Ey, 
m uruw atli podshoh, biz siz bergan suvni ichdik. Endi sizga mehmonmiz. 
M ehm onni o ‘ldirish mumkin bo‘lsa, biz o ‘limga tayyormiz». Podsho 
qizning aqliga tan berib hukm ni bekor qilgan ekan. Alqissa, shulki, biz 
sizga mehmonmiz. Haqiqat shulki, siz o ‘limga hukm qiluvchi shoh emas, 
xastalarga shifo beruvchi tabibsiz.
— Unday emas, inim, adashdingiz, astagTirulloh. Dard benivchi ham, 
shifo beruvchi ham yolg‘iz Ollohdir.
— Haq rost, — dedi M uhiddin ota, bosh egib. — Inim, siz meni 
ko‘rinmas ip bilan bog‘lab oldingiz. Bilib turibman, bu inim, — u Asadbekka 
qaradi, — xastalar. M uolaja haqida so‘ngroq so‘z yuritamiz. H ozir 
mehmondorlik taomilini buzmaylik. Awal taom, deydilar. Haligi arobalaring 
sog‘lom odamni ham xasta etadi. Biroz dam olinglar. Men esa, siz aytgan 
rivoyatga javob aytay: «Hazrat Luqmon hakim dan so'rabdilar:
— T o ‘g‘ri va aniq so‘zlashni kimdan o ‘rgandingiz?
— K o‘r odam dan, — deb javob beribdilar hazrat. — Ular bir qadam 
bosishlaridan oldin aw al hassalari bilan yerni paypaslab ko‘radilar. Men 
esa so‘z aytishdan aw al o'ylayman». Alqissa shulki, siz o‘ylab-o‘ylab durust 
so‘zlar aytdingiz. M ening ko‘nglim bundan tog'dir. 
(T. Malik)