‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

UYUSHIQ BO ‘LAKLI GAPLAR
Darsning maqsadi: talabalarning o ‘rta umumiy t a ’limda uyushiq
bo ‘laklar haqida olgan bilimlarini mustahkamlash va ulardan nutqda to ‘g ‘ri
foydalanish ко ‘nikmasini shakllantirish.
R E J A:
1. Uyushiq bo‘laklar haqida.
2. Uyushiq bo‘laklarning o ‘zaro bog‘lanishi.
3. Uyushiq bo‘laklarning hokim bo‘lak bilan bog'lanishi.
J
 
l-topshiriq.
Quyidagi gapda nuqtalar o ‘rniga muvofiq keluvchi 
so‘zlami qo‘ying va bu so'zlaming qaysi so‘z bilan bog‘lanayotganligini 
ayting:
Bog‘imizda ..., ..., ...lar gulladi.
2-topshiriq.
Quyidagi kataklarni mos so‘zlar bilan to ‘ldiring. 
Bu so‘zlaming hokim bo'lak bilan va o‘zaro qanday bog‘langanini ayting:
kimlarga
0
‘qituvchi
larga yuqori ball berdi.
Gapda ikki va undan ortiq bir xil gap bo'laklari ishlatilishi mumkin. 
Masalan, 
Eshilib, to ‘lg‘onib ingranadi kuy.
(
A.Oripov)
Bu gapda 
eshilib,
to ‘lg‘onib
so‘zlari bir hokim bo‘lakka — 
ingranadi
ga tobe bog‘lanadi va 
har ikkisi bir xil so‘roqqa 
{qanday?
so‘rog‘iga) javob bo‘ladi. H ar ikkisi bir 
xil gap bo'lagi vazifasini bajaradi. Bu ikki bir xil bo‘lak bir-biri bilan 
sanash ohangi yordamida bog‘lanadi.
л 
Esda saqlang. Bir umumiy bo ‘lakka tobe bog'lanuvchi, bir xil
W
sintaktik vazifa bajaradigan, o ‘zaro teng bogiovchilar va sanash
ohangi yordamida bog ‘langan, ко ‘pincha bir xil so ‘roqqa javob bo ‘luvchi
ikki yoki undan ortiq bo ‘laklarga uyushgan bo ‘laklar deyiladi.
498
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

G a p boMaklari h a m , b o ‘la k n i n g b o ‘laklari h a m u y u s h i b kelishi m u m k i n .