‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Tayanch tushunchalar
o'lchov so'zlari, og'irlik o'lchovlari, uzunlik o'lchovlari, donalik 
o'lchovlari, maydon o'lchovlari, hisob so'zlar.
26.2. SONLARNING USLUBIY XUSUSIYATLARI
Darsning maqsadi: 
sonlarning uslubiy xususiyatlarini tushuntirish 
orqali talabalarning nutqiy malakasini oshirish.
R e j a: 
* Sonlarning m iq do r bildiruvchi boshqa so'zlar- 
dan farqi.
* Sonlarga qo‘shim chalarning qo‘shilishi.
J
 
1-topshiriq.
K o‘p so‘zi bilan o ‘nta so'zini binning o ‘rnida 
ikkinchisini qo'llang.
2-topshiriq. -ov, -ala
qo‘shimchalarini o‘nlik sonlarga qo‘shing. 
Bir soniga 
-ov
qo ‘shimchasini qo ‘shganingizda qanday m a’no 
ifodalaganini ayting.
Sonlar predm etlarning aniq miqdoriy belgilarini bildiradi. 
Ana shu xususiyati bilan m iqdor bildiruvchi so‘zlardan farq qiladi. 
f
Solishtiring: 
Magazindan kitob oldim. (M iqdori bittami, undan
•
ortiqmi, nom a'lum .) M agazindan k o ‘p kitob oldim. (M iqdori
bittadan ortiq, lekin nechtaligi noma ’lum.) Magazindan о ‘nta kitob
oldim. (Miqdorning nechtaligi aniq.)
Birdan boshqa sonlarning barchasi predm et bildiruvchi 
s o ‘zlarga q o ‘sh ilib , u n in g b itta d a n o rtiq lig in i, k o ‘plig ini 
ifodalaganligi uchun son bilan birga kelgan otlar ko ‘plik shaklini 
olmaydi. M asalan, 
olma — olmalar.
Lekin 
ikkita olma, о ‘nta
olmani, ikkita olmalar, о ‘nta olmalar
deb bo'lm aydi. Bu o ‘zbek 
adabiy tili uchun m e’yorning buzilishi bo'ladi.
Sonlarga 
-ov, -ala
qo'shim chalari qo'shilib jam lik m a’nosi 
anglashiladi. Bu qo'shim chalar jam lik m a’nosini ifodalar ekan, 
demak, ular bir sonidan boshqa sonlarga qo'shiladi. M asalan,