‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

264
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

196-m ashq.
Gaplarni o ‘qing, og‘zaki so'zlashuv uslubiga xos o ‘rin- 
larni izohlang.
Otasi yoki u tengi boshqa kishiga «рахап», «boboy», onalariga 
«babulya», «babushka», «kampirsho», aka-ukalariga nisbatan «brat», 
«bratan», «bratishka» deb m urojaat qilayotgan noqobil farzandlarning 
bunday noxush so‘zlari quloqqa og'ir eshitiladi.
Ayrim hollarda esa ismlarning ruscha—hindcha shakllarda o ‘rinsiz 
qisqartirilib aytilishi ham yoqimsiz tuyuladi. Xayrishka, M asha, Borya, 
Gulya kabi.
K o ‘c h a -k o ‘yda, avtobuslarda, o ‘quv dargohlarida «хеу», «vey», 
«xov» deb yoki hushtak chalib chaqiradigan, y o r-d o ‘stlariga Baxti, 
M amash, Alish deya murojaat qiladigan yoshlar ham uchrab turadi.
Bularning hamm asi o ‘ta madaniyatsizlik, odob m e’yorini bilmaslik 
sanaladi.
(A. Mirzaboboyev)
197-m ashq.
M irza Karimning «Mohlaroyim» romanidan olingan 
parchani o ‘qing. Og'zaki so‘zlashuv uslubiga xos o‘rinlarni topib belgilang.
Darvoza zulfini tushib, eshik qiya ochildi, oppoq ro‘molga o ‘ralgan 
kampirning m ushtdekkina boshi ko‘rindi.
— Voy, o ‘lay, kimsan, yo‘lovchimisan yoki... Kir, kir, bo‘ygi- 
nangdan tasadduq...
Adolat yurishga holi qolmay, o ‘zini kampir bag‘riga otdi.
— Hay, hay, yiqitvoray deding-ku... Oyog‘ingda oyoq qolmabdi- 
ya? Kel, qo ‘lingni ber, jonim . K o‘taray desam jonim yarimta...
— Onajon...
— Voy, oria degan tillaringdan o ‘rgilay. N im a bo‘ldi, jonim ?
Kam pir darvozani yopayotib, ko‘cha tarafga nazar tashladi. Shu
mahal uch otliq otlarini niqtagancha Quva tom on choptirib o'tishdi. 
K am pirning yuragi shuv etdi. Darrov ko‘ngliga kelgan o ‘ym quvib 
chiqarm oqchiday, ko ‘ylagi yoqasini ko‘tarib, «puf-puf»ladi. Adolatni 
suyab uyiga olib kirdi. U ni yonboshlatib, sekin o ‘rnidan turdi.
— Bolam, kechagi ko'm ochim bor. Oqshom da chavati qilgandim, 
tatigin, xo‘pmi, o ‘zingga kelasan...