‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Savol va topshiriqlar
1. Atamalarni tartibga solishga qanday zarurat tug'ildi?
2. Atamalarni tartibga solishning qaysi yo'llarini bilasiz va qaysisi 
sizga m a’qulroq?
3. Iqtisodiyot sohasida qabul qilingan beshta yangi atam a toping va 
ular ishtirokida gap tuzing.
81-mashq.
Uyga topshiriq. «O'Imas navolar» mavzusida insho yozing. 
San’atshunoslikka oid atamalardan foydalaning. Inshoga quyidagi to'rtlikni 
epigraf qilib oling.
San’atga baxsh um rning so'ngsiz m o'jizasi bor,
U dunyoni tark etsa, undan dunyo qoladi.
Inson um ri sarhadli, qo'shiq um ri poyindor,
Navosiz yuraklardan o'lm as navo qoladi.
205
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

82-mashq.
Semantika, polisemiya, monosemiya, leksikografiya kabi 
atamalarning lug‘aviy m a’nolarini izohlang.
83-mashq.
Grammatik o ‘yin — topshiriq. Ikki guruhga bo‘lining. 
TUshunoslikka oid atamalardan foydalanib, tez aytish bo‘yicha so‘z zanjiri 
tuzing.
Bunda so'zning oxiridagi tovushga qarab, ikki guruh shu tovushdan 
boshlanuvchi so‘z aytadi.
84-mashq.
1798-yilda yaratilgan M uhamm ad Xoksorning «Muntaxob 
ul-lug‘at» asarida astronomiya, m atematika, musiqashunoslik, adabiyot 
faniga oid atamalar berilgan. Ularni daftaringizga ko‘chiring, m a’nolarini 
izohlang.
Sath, vatar, mintaqa, xatti ustuvo (ekvator); ag‘oni, nag‘ma, surud, 
«Hijoz», «Ajam», «Iroq», nag‘am ot, m usiqa, navo, ohang, b ad ’e, 
tashbeh, ramz, radif, fasohat, majoz, nazm, hijo, she’r.
85-mashq.
Huquqshunoslikka oid atam alarni izohi bilan ko‘chiring, 
yozilishiga diqqat qiling.
Amnistiya, arbitraj, arxiv, audit, bankrot, brifmg, vaucher, viza 
(ruxsatnom a), grant, deklaratsiya, dem okratiya, dividend, dotatsiya, 
investitsiya, interpol, kadastr, kvorum, kvota, kongress, konstitutsiya, 
lizing, magistr, okrug, patent, reglament, sanatsiya, sanksiya, tender, 
terror, ekstremizm.
86-m ashq.
M atnni o ‘qing, atam alarni topib, ularni izohlang.
V odorodning ishlatilishi uning kimyoviy xossalariga asoslangan. 
U ndan kislorod bilan birikkan paytida ko ‘p issiqlik chiqadi. Shu bois, 
vodoroddan m otor yoqilg‘isi sifatida foydalaniladi. M etallarni qirqish va 
payvandlash ishlarida ham u faol qoilaniladi. Vodorodning metallmas 
moddalar: xlor va azot bilan birikishi reaksiyasi asosida sanoatda xlorid 
kislota va arnmiak ishlab chiqariladi. Am m iakdan, o ‘z navbatida, nitrat 
kislota olinadi.
atam a, atamashunoslik, iste’mol doirasi chegaralangan leksika.