‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi q. S. Abdurashidov, B. A. Hobilov

5.2. Sizish muhiti usuli
Rezervuarlar, gazgolderlar va quvurlar kabi inshootlaming tig'izligini 
(germetikligini) tekshirishda sizish muhiti usulidan (метод проникающих 
сред) foydalaniladi.
Tajribada suvdan foydalanilsa, idish (sosud) ish jarayonidagiga nisbatan 
balandroq sathga qadar suvga to'ldiriladi. Yopiq idishlarda qo'shimcha suv 
yoki havo kiritish yo'li bilan bosim oshiriladi. Metal konstruksiyalarning 
alohida choklari 1 am atrofidagi bosim bilan brandspoyt (yong'inga qarshi 
ishlatiladigan suv nasosi)dan tizillab otilgan kuchli suv oqimi yordamida 
tekshiriladi. Tekshirilayotgan ulama choklarda nuqson mavjud bo'lsa, suv 
zichligi zaif bo'lgan joydan sizib o'tadi.
Yoriqlami (трещина) aniqlashda kerosindan foydalanish yaxshi samara 
beradi. Yopishuvchanligi hamda sirt tarangligi suvga nisbatan kam boMganligi 
tufayli kerosin g'ovak va yoriqlar orqali buyumning orqa tomoniga oson
63

---

sizib o ‘tadi. Chok sirtining bir tomoni
kerosinga belanadi yoki sepiladi,
sirtning orqa tomoni esa bo‘r eritmasi
bilan yengilgina oqlanadi va quritiladi.
Yoriqlar mavjud bo'lsa, sizib o'tgan
kerosin qurigan oppoq fonda zang
dog'lari hosil qiladi.
Siqilgan havodan foydalanish usuli
nuqson aniqlashning eng sodda
usullaridan biri sanaladi. Bunda
chokning bir tomoni 4 at bosim ostida
siqilgan havo bilan purkaladi. Hosil
bo'lgan havo pufakchalari yoriqlaming
mavjudligidan darak beradi.
Nuqsonlami aniqlashda ultratovush
usuli ham keng qo'llaniladi. Bu usul
yoriqlardan havo o'tganda ultratovush
tebranishlarining 
o'zgarishiga
asoslanadi. Yoriq izlovchi asboblar (techeiskateli) vositasida 0,4 at bosim