‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi q. S. Abdurashidov, B. A. Hobilov

4.5.3. Elektromexanik tenzometrlar
4.5.4. Simli tenzometrlar
Bu yerda: 
С —
sim uzunligi, 
p —
sim materiali zichligi.
57

---

b)
4.23-rasm. Simli tenzometrlar:
a -q o 'y iim a tenzom etr; b-solin m a tenzom etr; 1-sinalayotgan kon stru ksiya; 2 -
taranglangan p o ‘la t sim ; 3 -sim la r m ah kam lan adigan tayanch lar; 4 -b ik ir disklar;
5-m uhofaza trubkasi; 6-elektrom agnit; 7-ulovchi sim lar; l-sim uzunligi; L -d isk la m in g
(4 ) o ‘rta kesim lari orasidagi m asofa.
Simli tenzometrlaming qo‘yilma (4.23-rasm, a) va konstruksiya materiali
ichiga (m asalan, massiv gidrotexnika inshootlari betoni ichiga)
joylashtiriladigan solinma (4.23-rasm, b) xillari bo‘ladi.
Keyingi variantda sim disklar (4) ga bikir biriktirilgan trubka (5)
yordamida betonga tegib turishdan himoyalanadi.
Beton deformatsiyalanganda disklar orasidagi masofa L o'zgaradi, bu
esa sim tarangligining o'zgarishiga olib keladi. Agar ketma — ket o'lchangan
xususiy tebranish chastotalari fl va О ma’lum bo'lsa, deformatsiya s  quyidagi
ifodadan aniqlanishi mumkin:
bu yerda: E — sim materialining elastiklik moduli.
Tebranish uyg'otish uchun simga yaqin o'matilgan elektromagnit (6)
dan foydalaniladi, simda hosil bo'lgan tebranishlar o'z navbatida o'zganivchan
tokni o'sha chastotada f induktsiyalaydi. Hosil bo'lgan deformatsiya sim
(7) orqali tenzometr bilan bog'langan qayd etuvchi moslamadan aniqlanadi.
Simli tenzometrlar o'lchash ishlari uzoq davom etadigan obyektlarda
qo'llaniladi. Buning sababi shuki, tok va qarshiliklarda sodir bo'ladigan
o'zgarishlar simning tebranish chastotasiga ta’sir etmaydi. Bu esa uning