‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi q. S. Abdurashidov, B. A. Hobilov

ta’sir etishi mumkin. Bunday holda yuklarni vaqt mobaynida qanday
taqsimlanishi ahamiyatga ega bo'lmaydi. Agar yukning ta’sir etish vaqti
( г ) 0,1 T dan kichik bolsa, u holda ta’sir impulsining qiymati quyidagi
formuladan topiladi:
I = \P{t)dt
li
3.2. Yig‘iq va yoyiq statik yuklarni o‘rnatish usullari
Sinashlar jarayonida obyektni yuklash uchun donali og'ir narsalar;
sochiluvchan materiallar; suv to'ldirilgan idishlar; pnevmatik yostiqlar;
gidravlik va vintik domkratlardan foydalaniladi. Donali og'ir narsalar sifatida
qadoqtoshlar, metall quymalar, beton va temirbeton bloklar ishlatiladi,
bular sinashdan ilgari tortiladi va belgi qo'yiladi. Zo'riqishlar uyg'otish
maqsadida tal, polispast va lebyodkalardan ham foydalaniladi. Tashqi
ta’sirlarga qo'yiladigan asosiy talab ularning vaqt davomida barqarorligi va
miqdorlarini aniq nazorat qilish imkoniyati mavjudligidan iborat.
Modellar va material namunalarini laboratoriya sharoitida sinashda
standart presslardan va sinash
t 
mashinalaridan foydalaniladi.
Sinash mashinalari ikki xil
bo'ladi: deformatsiya vujudga
keltiruvchi bikir yuklovchi
mashinalar va kuchlar o'zgarish
qonunini belgilovchi yumshoq
yuklovchi mashinalar. Keyingi
xili ma’qul sanaladi.
Og'irliklarni osib qo'yish
yig'iq kuchlar hosil qilishning eng
soda usuli hisoblanadi. Bu
usulning afzalligi shundan iboratki, osma yuklar ta’siri sinalayotgan
konstruksiyaning solqiligiga bog'liq emas. Biroq bu usul ko'p mehnat talab
etadi. Misollar keltiramiz. 3.3-rasmda yig'iq yuklarni ferma (1) ning pastki
poyasiga osmalar (2) orqali osib qo'yilgani aks ettirilgan. Yuk maydonchasi