‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi q. S. Abdurashidov, B. A. Hobilov

va asrab avaylash masalasidir. Samarqand, Buxoro, Xiva, Shahrisabz, Toshkent
27

---

va respublikamizning boshqa ko'plab shaharlarida me’moriy obidalar o'zining
serviqor va ulug'vorligi bilan, go'zal va naqshinkor jozibasi bilan millionlab
kishilar diqqatini o'ziga jalb qilib kelmoqda. Ajdodlarimiz yaratgan ushbu
san’at durdonalariga gard yuqtirmay kelajak avlodga yetkazib berish hozirgi
avlodning muqaddas burchidir.
Arxitektura yodgorliklari ustida ko'p yillardan buyon ilmiy tadqiqot ishlari
olib boriladi. Ammo, tadqiqotlaming aksariyati yodgorliklarning tarixi,
arxeologiyasi, m e’moriy uslublari va san’atshunoslikka oid tomonlariga
qaratilgan. Afsuski inshootlaming yuk ko'taruvchi konstruksiyalari ishi juda
kam o'iganilgan, vaholanki ularning ustuvorligi va umrboqiyligi aynan ana
shu konstaiksiyalaiga bog'liq. Turli sabablarga ko'ra (zilzila, texnogen ta’sirlar,
yer osti suvlari sathining ko'tarilishi, ekspluatatsiya jarayonida yo'l qo'yilgan
xato va kamchiliklar va boshqalar) arxitektura yodgorliklarining umumiy
a) 
b)
2.4-rasm. Shahrisabzdagi tadqiqot ishlari olib borilgan arxitektura
yodgorliklari:
a
— 
O qsaroy arki; b
— 
D o m s-S a o d a t M ajm uasi (G u m b a zi S a id o n , S h a yx
S h am siddin K u lo l m aqbaralari va K o 'k -G u m b a z jo m e m asjidi).
holati yil sayin yomonlashib bormoqda. Masalan, 1995-yilda Buxoro
shahridagi C hor-M inor majmuasidagi bitta minoraning buzilishi,
Samarqanddagi Tillakori madrasasi va boshqa yodgorliklar ustida naturaviy
tadqiqotlar olib borildi. Tadqiqotlar jarayonida o'ta sezgir o'lchov asboblari