‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

0 ‘quvchining beradigan bahosi, to‘g ‘ridan-to‘g ‘ri o ‘qituvchining beradigan bahosiga
va turli faoliyatlaridagi muvaffaqiyatlariga bog‘liq. Bu yoshdagi bolalarda mavjud
bo‘lgan ishonuvchanlik, ochiqlik, tashqi ta’sirlarga beriluvchanlik, itoatkorlik kabi
xususiyatlar ulami shaxs sifatida tarbiyalash uchun yaxshi imkoniyat yaratadi.
Demak, boshlang‘ich ta’lim davrim bolaning turli faoliyatlarda muvaffaqiyatga
enshishini belgilab beruvchi asosiy, shaxsiy xususiyatlami yuzaga keltirish va
mustahkamlash davri, deb hisoblash mumkin. Bu davrda muvaffaqiyatga erishish
motivlari tarkib topishi bilan bir qatorda, mehnatsevarlik va mustaqillik kabi sifatlar
71

---

rivojlanadi. Boshlangich sinf o ‘quvchilarida mehnatsevarlik, asosan, o ‘qish va
mehnat faoliyatida rivojlanadi va mustahkamlanadi Mehnatsevarlik bolada o ‘zi
qilayotgan mehnati unga zavq bergan taqdirdagina yuzaga keladi. Bolada mustaqillik
xususiyatini shakllantirish, asosan, kattalarga bogMiq. Agar bola haddan ziyod
ishonuvchan, 
itoatkor, 
ochiq 
ko‘ngilli 
bo4sa, 
unda 
asta-sekinlik 
bilan
bo‘ysinuvchanlik, tobelik xususiyatlari mustahkamlanib boradi. Biroq mustaqillikka
undashni ertaroq boshlash, bolada ba’zi salbiy xislatlaming shakllanishiga ham olib
kelishi mumkin, chunki bola hayotiy tajribalami, asosan, kimlargadir taqlid qilgan
holda o ‘zlashtiradi. Mustaqillikni shakllantirish uchun bolaga mustaqil bajaradigan
ishlami ko'proq topshirish va unga ishonch bildirish mhoyatda muhim. Shuningdek,
shunday bir ijtimoiy psixologik muhit yaratish kerakki, bola biron-bir mas’ul vazifani
mustaqil bajarsin va bu ishm bajarish jarayonida o'zini tengdoshlari, kattalar va