‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

tashqi
shakllanishida o‘z ifodasini topishi muqarrar. 0 ‘smir o ‘quvchilarda homiylik,
g ‘ashga tegadigan, rahbarlikdan zeriktiradigan munosabat va muloqot noxush
kechinmalami paydo qiladi. To‘g ‘ri tashkil qilingan korreksion faoliyatgina
o ‘smiming sinf, maktab jamoasi va oila a’zolari o ‘rtasidagi munosabatlarini
barqarorlashtiradi. 0 ‘smirlaming ijtimoiy va jinsiy yetilishi ulaming xulq-atvorida
keskin o ‘zgarishlami vujudga keltiradi.
0 ‘quv fanlarining ko‘payishi, axborot tarmog‘ining kengayishi ulaming fikr
yuritishini jadallashtiradi. 6-10 yoshli bolalarda endigina rivojlanish bosqichiga
ko‘tarilgan intellekt o'smirlik davriga kelib yanada takomillashadi. Tafakkuming
nvojlanishi intellektni qo‘shimcha ma’lumotlar bilan boyitadi. 0 ‘smiming aqliy
faoliyati xususiyatlandan biri mavhum tafakkuming rivojlanishidir. Ularda mavhum
tafakkur o ‘sishi bilan yaqqol obrazli tafakkuming tarkibiy qismi mutlaqo yo‘qolib
ketmaydi, balki saqlanib qoladi va rivojlanadi.
61

---

0 ‘qituvchi pedagogik tashxislashni amalga oshirishda o ‘smirlar zimmasiga turli
ob’ektlami mustaqil holda taqqoslash, ulardagi tafovutli jihatlami topishni yuklashi
kerak. Bunmg uchun ulaming diqqatini quyidagi savollarga javob berishga qaratish
maqsadga muvofiq:
“Bu holatda qanday umumiyHk bor°”, “Mazkur tushunchalami siz qanday
baholaysiz? Javobingizni dalillar asosida izohlang”, “Muayyan narsalar qaysi belgi
va jihatlar bilan bir-biridan farqlanadi9”, “Bunday axloqiy kategoriyani qanday
baholaysiz9” va boshqalar.
0 ‘smir aql-zakovatini kamol toptirish uchun ularga doimo mantiqiy tafakkur
usullarini o ‘rgatib borish zarur. Bunda mantiqiy xatolami tuzatib borishni aslo