‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

Boshlang‘ich ta’lim yoshidagi bola ma’lum darajada o ‘z faoliyatini o ‘zi
mustaqil rivojlantira oladi. U o ‘z rejasini, u yoki bu ishni qanday ketma-ketlikda
bajarishini so‘z bilan ifodalab bera oladi. Rejalashtirish, so‘zsiz, bolaning diqqatini
tashkil eta oladi va rivojlantiradi. Ularda ixtiyorsiz diqqat ustunlik qiladi.
Boshlang‘ich ta’lim yoshidagi bolalar o ‘z diqqatlarini aqliy masalalarga qarata
oladilar, lekin bu juda katta irodaviy kuchni va yuqori motivatsiyalaming tashkil
etilishini talab qiladi.
Bolaning xayoli tevarak-atrof taassurotlari, tasviriy san’at asarlarini yetarli
darajada aks ettirishda vujudga keladi. Demak, o ‘quvchilarda siymolar, shartli
belgilar, tabiat manzaralari jamlanib, xayolot olami rivojlanadi.
Boladan esda saqlab qolishni, ko‘proq, o ‘quv faoliyati talab etadi. Shuning
uchun o ‘qituvchi o ‘quvchiga, o ‘quv materiallari asosida, nimalami eslab qolish
zarurligi haqida ko‘rsatmalar berishi lozim. Shunda o ‘quvchi nimani eslab qolishi
kerakligini takrorlaydi, uni tushunib olishga harakat qiladi. Lekin bu yoshda
ixtiyorsiz xotira, shubhasiz, ustunlik qiladi. Bolannng xotirada saqlab qolishini,
asosan, uning ishga boigan qiziqishi belgilab beradi. 0 ‘quv materialini tushunish
eslab qolishning asosiy sharti hisoblanadi.
Dars jarayonida o‘qituvchi o ‘quvchilardan turli vaziyatlami tasavvur qilishni
so'raydi. Bu hoi at., albatta, biron-bir yordamchi o ‘quv qurollar, predmetlar, maketlar,
sxemalar bo‘lgan taqdirdagina o ‘quvchi tasavvurini rivojlantirishi mumkin. Aks
holda bu yoshdagi bolalar mustaqil tasavvur qilishga qiynaladilar.
Psixolog Piaje tadqiqotlarida 6-7 yoshli bolalardan turli xil balandlikda bo‘lgan
idishlardagi suv miqdorini belgilash so‘ralgan. Shunda bolalar suv miqdorini bir-biri