‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi b. M. U m a r o V

Psixologiya
Ijtimoiy
gumanitar
Tabiiy,  aniq 
va  texnika
Iqtisodiyot
Tarix,
arxeologiya
Falsafa
Sotsiologiya
Madaniyat-
shunoslik
Tilshunoslik
Pedagogika
Xuquqshu-
noslik
M a’naviyat
__  Dinshunoslik
Anatomiya
Biologiya
Fiziologiya
Tibbiyot
Oliy
matematika
Statist ika
Ehtim ollar
nazariyasi
Ergonomika
Iqtisodiyot
nazariyasi
Menejment
Marketing
Kibemetika
Modellash-
tirish
1-  rasm.  Psixologiyaning  boshqa  fanlar  bilan  aloqasi
1 
R- 
ÎI
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

1 .4 .  Psixoiogiya  va  texnik  taraqqiyot
XX  asr  ishlab  chiqarish,  texnikaning  yangi-yangi  turlari,  aloqa 
vositalarining  ju d a   tez  o‘sganligi  bilan,  elektronika,  avtom atikadan 
foydalanila boshlanganligi, transportning yangi, tovushdan tez turlarini 
o ‘zlashtirilganligi  b ila n   xarakterlanadi.  B ularning  ham m asi  inson 
psixikasiga  ju d a   k a tta   talablar  q o ‘ym oqda.  Hozirgi  zam on  sanoati, 
transportida  va  harbiy  ishlarda psixologik  faktorlam i,  ya’ni  kishining 
im koniyatlari,  bilish jarayonlari — idroki, xotirasi, tafakkurini, shaxs- 
ning  o ‘ziga  xos  xususiyatlari  —  xarakteri,  tem peram enti,  reaksiya- 
larining tezligi va boshqalam i hisobga olishga to ‘g‘ri keladi. Tovushdan 
tez  hozirgi  z a m o n   sam olyotlarida,  ulkan  elektrosistemalaming  o p e ­
rativ — dispetcherlik uchastkalarida ishlovchi kishilar juda kichik vaqt 
ichida tez qaroiga kelishiga to ‘g‘ri keladi, aks holda avariyalarga sabab 
b o lish i m um kin. A n a shunday murakkab sharoitda ishlay olish uchu n 
kishilarda  im koniyat  b o r-y o ‘qligini,  ulam ing  shu  ishga  yaroqli  yoki 
yaroqsiz ekanligini  aniqlashda psixoiogiya fani oldiga m uhim  talablar 
q o ‘yiladi.
M asalaning  y ana  bir  alohida  tom oni  ham   borki,  u  ham   b o ‘lsa, 
texnika taraqqiyotga intilayotgan bir vaqtda murakkab texnika va m a- 
shinalar  bilan  „ m u lo q o t“  qilayotgan  shaxs  faoliyatini  yanada  m u- 
kam m allashtirish va uning imkoniyatlariga moslash masalasi ham  ana 
shu hamkorlikda hal qilinishi lozim b o ‘lgan masaladir. Ayniqsa, mustaqil 
0 ‘zbekiston  u c h u n   m urakkab  zamonaviy  texnika  sir-asrorlarini  bi- 
ladigan, uning jam iy a t va fan ravnaqiga xizmatini ta ’minlash qanchalik 
dolzarb b o ‘lsa,  a n a  sh u  texnikaga h ar b ir oddiy fuqaro ongi,  tafakkuri 
va  qobiliyatlarini  m oslashtirish  va  „odam -m ashina“  dialogining  eng 
sam arali  y o ‘llarini  izlab  topishi juda  m uhim .  Texnika  bilan  bem alol 
„tillashadigan“  m alakali mutaxassislar tayyorlash borasida ham  texnika 
fanlari,  pedagogika  va  psixoiogiya  fanlari  m etodlaridan  foydalana 
olsagina,  m uvaffaqiyatga  erishadi.
Injenerlik psixologiyasi kishi bilan texnika o ‘rtasidagi m unosabatni 
o ‘rganuvchi  fan  b o ‘lib,  u  texnikaning  ko‘pgina  sohalari,  bionika, 
k ibem etika  bilan  uzviy  bo g ‘langandir.  T a’kidlash  joizki,  R espub- 
likam izda  bu  soh aga  h am   keyingi  yillarda  qiziqish  ancha  ortdi.  Shu 
boißdan bir q a to r yo sh ,  iqtidorli  mutaxassislar injenerlik psixologiyasi 
yo ‘nalishida ilm iy ta d q iq o t  ishlarini olib bormoqdalar.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---