‘zbekist0n respublikasi oliy va 0

M A’L UMOTLAR BAZASINI BOSHQARISH SISTEMASI (ACCESS W INDOW S-9 X/2000 UCHUN)

yatlariga qarab). Quyida Jahon iqtisodiyoti va diplomatiya univer- siteti misolida keltirilgan ma’lumotlar bazasining eng sodda ko‘rinishi tasvirlangan.

2. 
   misol
   

M a’lumotlar bazasini jadval shaklida tasvirlaymiz.

t/r ^{F.I.Sh.1 Fakul- Kurs Guruh Oaysi}
l.î-jadvaî
O’rtacha

tet viloyatdan					reyting bali
1 Tolipov E.	XIM2	3	0 - la-00	Andijon	92
2 Ahmedov N.O.	XXs	1	l-la-02	Samarqand	84
3 Sobirov K.G.	XM4	1	3-2a-02	Toshkent	88
4 Parpiyev R.O.	XIM	2	0-5a-01	Buxoro	79
5 Mansurov G.Sh.	XX	5	l-2a-98	Toshkent	80
6 Nosirov V.A.	XX	1	1-5a-02	Sirdaryo	98
7 Valiyev A.E.	XM	2	3-3a-01	Farg‘ona	81
8 Sattorov X.A.	XIM	1	0-6a-02	Toshkent	90
9 Mahsudov P.O.	XM	3	3-4a-00	Namangan	82
10 Shamsiyeva K.N.	XIM	1	0-7a-02	Xorazm	84

Bu ro‘yxatni universitetda nechta talaba bo 4Isa, shuncha davom ettirish mumkin. Hozir biz uchun uning nechtaligi emas, balki ma’lumotlar bazasining strukturasi va undagi ma’lumotlarning turi muhimdir. Mazkur ma’lumotlar bazasida yetti xildagi ma’lumotlar mavjud bo‘lib, ular quyidagilardan iborat:

1 Familiyalar ixtiyoriy olingan.
2 Xalqaro iqtisodiy munosabatlar. 3 Xalqaro huquq.
4 Xalqaro munosabatlar.
10-

M A’LUMOTLAR BAZASINI BOSHQAR1SH SISTEMASI (ACCESS W IND O W S-9 X/2000 UCHUN)

1. 
   Talabaning tartib nomeri.
   
2. 
   Talabaning familiyasi, ismi va sharifi.
   
3. 
   Talabaning qaysi fakultetda o‘qishi.
   
4. 
   ^{Talabaning qaysi kursda o'qishi.}
   
5. 
   Talabaning guruh nomeri.
   
6. 
   Talaba qaysi viloyatdan ekanligi.
   
7. 
   Talabaning o'rtacha reyting bali.
   

Biz tuzgan bu ma’lumotlar ma’lum bir sistemaga solib yozilgan, jadvalning har bir ustunida qat’iy bir turdagi ma’lumotlar tasvirlangan. Jadvalning har bir satridagi m a’lumot faqat bitta talabaga tegishlidir. Shu shaklda tuzilgan m a’lumotlarni ma’lumotlar bazasi deb atash mumkin. Ammo jadvalda keltirilgan ma’lumotlar juda kam. Sizda yana bir qancha ma’lumotlar kiritish haqida fikr tug‘ilishi tabiiy. Jadvalning ustunlariga yangi ma’lumotlar kiriting, masalan, talabaning tu g ‘ilgan yili, stipendiya miqdori, mutaxassisligi, budjetda yoki kontraktda o ‘qishi va h.k. Bu yangi ma’lumotlar har bir talabani (yoki obyektni) yana ham to‘liqroq aniqlaydi. Jadvalning har bir katagida, albatta, ma’lumot bo‘lishi shart emas, biror bir paytda sizda biror obyektning ma’lum bir tomonini aniqlovchi ma’lumot bo‘lmasligi ham mumkin. Uni keyinchalik yozib qo ‘ysa bo‘ladi. Yuqoridagi jadvalda keltirilgan ma’lumotlar bazasida keltirilgan ma’lumotlardan uchta narsaga e’tibor qarating, chunki bular keyinchalik ma’lumotlar bazasini boshqarish sistemasida (Accessda) ishlashingizda muhim rol o‘ynaydi. Bular quyidagilar:

• 
  jadval ustunlarida yozilgan ma’lumotlar turlarining har xilligi;
  
• 
  jadvalning bir ustunida yozilgan ma’lumot turining bir xilligi;
  
• 
  jadval satrida yozilgan barcha ma’lumotlar bitta obyektga te- gishliligi.
  

Endi uchinchi misolga e’tibor qarataylik. Ishga kirmoqchi bo‘lgan har bir xodim kadrlar bo‘limiga uchrashishi va shaxsiy va- raqa to‘ldirishi shartligini biladi. Shaxsiy varaqa ma’lum bir for­ mada bo 4libr unda har bir shaxs haqida ma’lumot to ‘planadi. Sizga tushunarli bo‘lishi uchun quyidagi ko‘rinishdagi formani olamiz:

-11 -