‘zbekist0n respublikasi oliy va 0

Foydalaniladigan kalit maydonlaming turlari

Biz yuqoridagi bo'limlarda kalitli maydon va uni aniqlash haqida fikr yuritdik. MS Access kabi relatsion ma’lumotlar ba- zalarining afzalligi shundaki, ular so‘rov, forma va hisobotlar yor- damida turli jadvallardagi ma’lumotlarni tezda topib bog'lay oladi-

M A’LUMOTLAR BAZASINI BOSHQARISH SISTEMASI (ACCESS W IN D O W S-9 X /2000 UCHUN)

lar. Buning uchun har bir jadvalda jadvaldagi har bir yozuvni bir qiymatli nomlovchi (aniqlovchi) bir yoki bir necha maydonlar boiishi kerak. Bu maydon (maydonlar) jadvalning kalitli maydoni (maydonlari) deb ataladi. Agar jadvallar uchun kalit maydonlar belgilangan bo'lsa, MS Access kalit maydonlarga bo‘sh qiymatlar- ning kiritilishi va takrorlanishining (dublirovanie) oldini oladi.

MS Accessda kalit maydonlarni uchta turga ajratish mumkin: hisobchi (schetchik), oddiy kalit va tarkibli kalit.


Schetchikning (hisobchining) kalit maydonlari

Hisobchi maydoni shundayki, jadvalga har bir yozuvni kiritish bilan bu maydonga avtomatik ravishda tartib raqami kiritiladi. Kalit maydonlarni hosil qilishning eng sodda usuli, hisobchi maydonning kalit maydon sifatida qabul qilinishi boiadi. Tuzilgan jadval yopil- gunga qadar kalit maydon belgilanmagan bo'lsa, saqlash jara­ yonida kalit maydon tuzilganligi haqida ma’lumot chiqadi.

Oddiy kalit

Agar maydon yagona qiymatga ega bo'lsa (masalan, kod yoki inventar raqamlari kabi), bu maydonni kalit maydon sifatida qabul qilish mumkin. Agar maydon takrorlanuvchi yoki bo'sh qiymatlarga ega bo‘lsa, bu maydon kalit maydon bo‘la olmaydi. Takrorlanuvchi ma’lumotlarga ega bo‘lgan yozuvlarni aniqlash uchun, takrorlanuv­ chi yozuvlarni qidirishga oid so'rov berish mumkin. Qiymatlarni o'zgartirish yo‘li bilan ham takrorlanishlarni bartaraf etishning iloji bo'lmasa, jadvalga kalit maydon sifatida hisobchi maydonni qo‘shish kerak yoki tuzilgan kalitni aniqlash kerak.