‘zbekist0n respublikasi oliy va 0

Konstruktor yordamida jadval hosil qilish



3.1-rasmdan констукторш tanlang, natijada, jadval qurishning
конструктор holatiga o'tasiz (3.2-rasm).
Demak, bizda m a’lumotlar bazasining nomi «Talaba», hosil qi- linayotgan birinchi jadval hozircha «Таблица 1» deb nomlangan. 3.2-rasmdan ko'rinib turibdiki, konstruktor oynasi ikki qismdan iborat. Yuqori qismi jadval maydonlarini aniqlash uchun, pastki qismi esa har bir maydonning xossasini (Свойство поля) aniqlash uchun mo'ljallangan. Bu qism hozir passiv holatda. Maydonning nomini va m a’lumotning turini ko'rsatishimiz bilan u aktivlashadi. Xuddi shuningdek, konstruktor oynasining pastki qism o'ng to- monida maydon haqida qisqacha ma’lumot paydo bo iadi. Oyna- ning eng pastki qismida Access qo'shimcha ma’lumot ham berib boradi. Bu ma’lumot qaysi holatda boiishingizga qarab o'zgarib turadi.
M A’LUMOTLAR BAZASINI BOSHQAR1SH SISTEMASI (ACCESS W INDOW S- 9 Х / 2000 UCHUN)
Endi jadval maydonlarini aniqlashni davom ettiramiz. I-bobda keltirilgan 3.4-jadvalni konstruktor yordamida aniqlaymiz.


3.4-jadval

t / r	F.I.Sh.	Fakultet	Kurs	Guruh	Qaysi viloyatdan	O'rtacha reyting bali
1	Tolipov E.	XIM	3	0- la -00	Andijon	92
2	Ahmedov N.O.	XX	1	l - l a -02	Samarqand	84
3	Sobirov K.G.	XM	1	3-2a-02	Toshkent	88
4	Parpiyev R.O.	XIM	2	0-5a-01	Buxoro	79
5	Mansurov G.Sh.	XX	5	l-2a-98	Toshkent	80
6	Nosirov V.A.	XX	1	l-5a-02	Sirdaryo	98
7	Valiyev A.E.	XM	2	3-3a-01	Farg'ona	81
8	Sattorov X.A.	XIM	1	0- 6a -02	Toshkent	90
9	Mahsudov P.O.	XM	3	3-4a-00	Namangan	82
10	Shamsiyeva K.N.	XIM	1	0-7a-02	Xorazm	84

3.4-jadval ustunlari nomini 3.2-rasmda keltirilgan jadval kons- truktorining Имя поля maydoniga yozamiz (3.3-rasm).

Birinchi maydon nomi bu talabaning tartib raqami, uni
«Tal_kodi» deb nomladik. Tab tugmasini bosib (yoki Enter tugma- sini bosib, yoki sichqoncha kursorini olib kelish bilan) Тип данных maydoniga o'tamiz. Access sizga текстовый (matnli) ma’lumot turini taklif etadi. Ammo bizning hoi uchun ma’lumotning bu turi to‘g‘ri kelmaydi. Chunki talabalarning tartib raqami natural sonlar- dan (1, 2, 3, ...) iboratdir. Shuning uchun ham shu maydonning o ‘ng tomonida paydo bo‘lgan tugmachani bosamiz. Natijada, ma’lumotlaming turini ko'rsatuvchi ro'yxat ochiladi. Bundan Счетчик (hisobchi)ni tanlaymiz va yana Tab tugmasini bosib ke- yingi maydonga o'tamiz. Описание maydoniga ixtiyoriy matn, ma- salan, «Talabaning tartib raqami»ni yozib qo'yish mumkin. Yana Tab tugmasini bosib, keyingi maydonning nomini kiritamiz. U tala­ baning familiyasi, ismi va sharifining bosh harflaridan iborat

-51 - _'-P

MA'LUMOTLAR BAZASINI BOSHQARISH SISTEMASI (ACCESS W IN D O W S-9 Х / 2000 UCHUN)

bo‘lgan nom (3.4-rasm)

m m
Файл Драека Вид Вставка Сервис Окно С тавка
;П-:И * \ ' Т* lie " * ' 10 » ©•
- id xi
.JS JxJ

! Таблиъа! .таблица Тал_коди
ТипAarteot
Текстовый Попе MEMO Числовом Дата/время Да-ежпай
J E 1*J
z i

Общие
Размер по/п Формат поля Каска ввода Подпись
| Подст*ювка I
50

Логически*

Поле объекта OLE Гиперссылка
Мастер подстановок..

T w данных огфеделяет

Значаще по унолчагио
конструктор. F6 “ переключение окон. Р 1 *сгравка.
значения, которое можно

3.3-rasm.

Bu rasmga e'tibor bersangiz конструктор oynasining quyi qismida XI bo'limdan tashkil topgan maydoftning xossalarini aniqlovchi bo‘limlar ochiladi. Bu bo'limlar maydonning turiga qarab doim o'zgarib turadi. Har bir bo'limning mazmuni keyin- chalik o‘z- o ‘zidan tushunarli bo‘lib boraveradi. Hozir biz uchun Размер поля qismidagi 50 soni muhimdir. Access sizga shu may- donda yoziladigan matnning uzunligini har doim 50 tadan oshma- sin deb taklif etadi. Sizga ma’lumki, bu maydonga yozish mumkin bo'lgan matnning uzunligi 255 tadan oshmasligi kerak edi. Bizning misolimizda familiya uchun (ism va sharifning bosh harflari) 50 ta joy juda ko‘p. Uni 20 ga o ‘zgartirib qo ‘ysak ham bo‘laveradi. Har qanaqa ortiqcha joy kompyuter xotirasidan qo'shimcha joy talab etadi. Imkoni boricha ajratiladigan joylarni minimumga keltirish kerak. Ortiqcha joy ortiqcha sarf-xarajat deganidir.

- 52 -

MA'LUMOTLAR BAZASINI BOSHQARISH SISTEMASI (ACCESS W IN D O W S-9 Х / 2000 UCHUN)

E M iciosofl A c c e s s

| Файл Оровм ßm Встдоа Cgwc Qkh o £праела
j Таблица! : табода ^{-(□ |X '}
TrtiAatwt I

Тал_коди
ФИШ
Счел** Талаб»*«- тартибноиери
Текстовый т I Tana6a » w Фажляси.Исни ва шаои<Ы#1Нг бош хаоФлаои

d
Свойствапопя

Общие
Раэиер.поля Формат поля Маска ввода Подпкь


Подстановка |
50

Значо мс по унолчашо Условие на значе»* ■ Сообщен об оиибке. Обязательноеполе Пустые строки
№деко1роважое поле
.Сжатая Юткод


Нет Нет Нет
Да
Т№данных ог^едёляет эначешя,
которые мгаююсохранять в этом поле. Длясправки по типан дажых нажьите клавишу FI.

Конструктор. F6 - переклочеже сгон, F1> справка.
3.4-rasm.

Bu bo'limlarning (3.4-rasm) yana biriga e ’tibor bering. U Обя­ зательное поле bo'limidir. Agar bu bo'limda Нет so‘zi turgan bo'lsa, bu jadvalni ma’lumotlar bilan to ‘ldirish jarayonida mos maydonni hozircha bo‘sh qoldirish ham mumkin degan ma’noni anglatadi. Agar maydonni ma’lumotlar bilan to'ldirish, albatta, shart bo‘lsa, bu bo‘limga Да so‘zini yozib qo ‘ying. Buni shu may- donda ochiluvchi menyudan ham tanlashingiz mumkin. Да so‘zi yozilgandan so‘ng, jadvalning mos maydoniga ma’lumot yozma- guningizcha Access sizni boshqa maydonga o'tkazmaydi. Sizda bir savol tug'ilishi mumkin. Nima uchun Access har doim maydonning turini matnli (Текстовый) va maydon uzunligini 50 deb taklif etadi. Buni siz Сервис => Параметры => таблицы и запросы menyusi orqali ko'rishingiz va xohlasangiz o ‘zingizga moslab o‘zgartirishingiz mumkin.

3.4-rasmdagi konstruktor oynasini to‘ldirishni davom ettiramiz. Keyingi maydonning nomi «Fakultet» bo'lsin. Bizning misolimizda fakultetlarning nomi sifatida XIM, XX, XM so'zlari olingan. Shu- ning uchun ham maydonning turi matnli bo‘lib, uzunligini 3 qilib
- 53 -

M A ’LUMOTLAR BAZASINI BOSHQARISH SISTEMASI (ACCESS W INDOW S- 9 X/2000 UCHUN)

olish yetarlidir.

Keyingi maydonning nomini «Kurs» deb nomlaymiz. Kursning qiymati bizning misolimizda 5 dan oshmagan butun sonlar. Shu- ning uchun ham bu maydonning turi sonli (Числовой) bo'ladi va u uchun bir bayt joy yetarli. Bir bayt joyni o'rnatish uchun конст­ руктор oynasining Свойства поля qismidan Размер поля bo‘limiga kiramiz va ochiluvchi menyudan Байтш tanlaymiz. Umu- man, sonli ma’lumotlar uchun sonli format shu yerdan tanlanadi (3.5-rasm).

ЕЕ

I П равка &иа