‘zbekist0n respublikasi oliy va 0

m* * * * - +
Ъ ГГ* я . t
Accessda bir paytda bir nechta obyektlarning о 4mini

^ р Ц

чВФак_коди *V
-
¿ A i , v i j T
5.14-rasm.
o‘zgartirish mumkin. Buning uchun o‘rni o ‘zgarishi kerak bo‘lgan har bir obyekt Шрифт tugmasini bosib turgan holda aktivlashtiriladi (5.14-rasm).

Sichqoncha kursori ixtiyoriy aktiv obyektning chegarasida
panja {Ш?) ko‘rinishida bo‘ladi. Shu holda sichqonchaning chap tugmasini bosib obyektlami xohlagan joyga ko‘chirish mumkin. Yonma-yon joylashgan bir nechta obyektlami aktivlashtirish uchun sichqoncha kursorini bosgan holda ularni to‘rtburchakka olish yetarlidir (Windows da bu usul keng qo‘llaniladi).
Aktiv obyektning (obyektlarning) o‘rnini o‘zgartirishning yana bir yo‘li Ctrl tugmasini bosgan holda klaviaturadagi 4—♦ tug- machalardan birini bosib mos yo‘nalish bo ‘yicha o ‘zgartirishdir.

196

M A’LUMOTLAR BAZASJNI BOSHQARISH SISTEMASI (ACCESS W INDOW S- 9 X/2000 UCHUN)

O byektlarning o ‘lchamini o‘zgartirish

Ixtiyoriy obyektning o ‘lchamini o ‘zgartirish uchun forma kon- struktor holatida bo‘lib, obyekt aktiv holatda bo‘lishi kerak (5.13- rasm). Aktiv obyektning chegarasidagi nuqtalarda sichqoncha kur­ sori 4—►yoki 't'-J' ko‘rinishlardan birida bo'ladi. Shu holatda sich­ qonchaning chap tugmasini bosgan holda sudrab, mos yo‘nalish bo ‘yicha obyektning o ‘lchamini kattalashtirish yoki kichraytirish mumkin.

Obyekt nomini va ma’lumotlar maydonining o‘lchamlarini bir paytda o‘zgartirish uchun ularning ikkalasi ham bir paytda aktiv bo‘lishi kerak (5.15-rasm).
Aktiv obyektning (obyektlarning) o‘lchamini o'zgartirishning yana bir
i iB yo‘li Shift tugmasini bosgan holda sm klaviaturadagi 4 -* tugmacha- lardan birini bosib mos yo‘nalish
bo ‘yicha o‘zgartirishdir.
Bir nechta obyektlarning o ‘lchamlarini bir xil qilish uchun oldin ularni biror usul bilan aktivlashtirish kerak va Формат menyusining Размеры bo‘limidan quyidagilaming birini tanlash lozim:
По размеру данных - obyektlarning o‘lchamini undagi ma’- lumotlarning o‘lchamiga moslash.
По узлам сетки - obyektlami to ‘rlarning tugun nuqtasiga moslash. Sizga ma’Iumki, forma konstruktor holatida bo‘lganda (5.9-,5.10~,5.11-rasmlar) uning maydonlari tomonlarining uzunligi bir santimetrga teng bo‘lgan kvadrat (to‘r)larga bo‘lingan bo‘ladi. Bu kvadratlar, o‘z navbatida, gorizontal va vertikal bo‘yicha tugun nuqtalarga bo‘lingan. Tugun nuqtalar soni har bir yo‘nalish bo ‘yicha lOtadan kam bo‘lsagina ularni ekranda ko'rish mumkin. Access 0‘rnatilganda ularning soni lOtadan deb olinadi va bu tu­ gun nuqtalar ekranda ko‘rinmaydi. Tugun nuqtalar sonini ko‘paytirish yoki kamaytirish uchun formaning Свойства siga kiri- ladi (bu haqda keyinroq batafsil to ‘xtalamiz). Unda Число деле­ ний по X va Число делений по Y bo‘limlaridagi sonlarni o ‘zgar- tirish kerak, masalan 5ga. Agar Формат menyusining П ривязать к

- 1 9 7 -

M A ’LUMOTLAR BAZASINI BOSHQARISH SISTEMASI (ACCESS W INDOW S-9 X/2000 UCHUN)

сетке holati o ‘rnatilgan bo‘Isa, Access obyektlaming yuqori chap burchagini eng yaqin tugun nuqta bilan ustma-ust qo‘yadi.

По самому высокому - b a r c h a o b y e k t l a m i n g b a l a n d l i g i b o ‘ y i e n g b a la n d b o ‘ l g a n o b y e k t n i n g b a l a n d l i g i g a t e n g l a s h t i r i l a d i .
По самому низкому - barcha obyektlaming balandligi bo‘yi eng past ЬоЧдап obyektning balandligiga tenglashtiriladi.
По самому широкому - barcha obyektlaming kengligi eni eng uzun bo‘lgan obyektning kengligiga tenglashtiriladi.
По самому узкому - barcha obyektlaming kengligi eni eng qisqa bo‘lgan obyektning kengligiga tenglashtiriladi.

O byektlar orasidagi masofalarni bir xil qilish

Accessda obyektlarni bir tekisda joylashtirish muhimdir. 5.12- rasmdagi formaga e ’tibor bersak, undagi obyektlar juda notekis joylashgan. Obyektlar orasidagi masofalar ham har xil, ular us- tunlar bo‘yicha ham bir tekisda joylashmagan.
Obyektlarni bir tekisda joylashtirish uchun ularning o‘rinlarini o ‘zgartirish kerak bo‘ladi. Ammo bu ishni qo‘lda bajarish ancha murakkab va ko‘p vaqt talab etadi. Shuning uchun ham Accessda bu ishlarni avtomatlashtirish usullari mavjud. Quyida bu usullar bilan tanishamiz. Buning uchun forma konstruktor holatida bo‘- lishi kerak.


Vertikal yoki gorizontal bo‘yicha tenglashtirish
Bu holda kamida uchta obyektning ma’lumotlar maydoni aktiv holatda bo‘lishi kerak (5.14-rasm). Gorizontal bo ‘yicha tenglashti- rishda esa barcha obyektlar aktiv holda bo‘lishi shart. Формат menyusining Интервал по вертикали yoki Интервал по гори­ зонтали bo‘limlaridan biriga kiramiz va unda quyidagilardan birini tanlaymiz:
Сделать равным - obyektlar orasidagi masofalar bir xil holga keltiriladi (obyektlaming nomlari orasidagi masofalar ham).
Увеличить - obyektlar orasidagi masofalar oshiriladi (obyekt­ laming nomlari orasidagi masofalar ham).
Уменьшить - obyektlar orasidagi masofalar kamaytiriladi (obyektlaming nomlari orasidagi masofalar ham).

198
M A’LUMOTLAR BAZASINI BOSHQAR1SH SISTEMASI (ACCESS W IN D O W S-9 Х /2000 UCHUN)

Obyektlarni tekislash
Accessda bir nechta obyektlarni vertikal va gorizontal bo ‘yicha avtomatik ravishda tekislash imkoniyati mavjud. Bu holatda tekis- lanishi kerak bo‘lgan barcha obyektlar aktiv bo‘lishi kerak (5.15- rasm). Obyektlarni tekislash uchun Формат menyusining Выров- нить bo‘limiga kiramiz va unda quyidagilardan birini tanlaymiz:
Vertikal bo‘yicha tekislash uchun
По левому краю - eng chapda joylashgan aktiv obyektga nis- batan chap tomonga tekislash.
По правому краю - eng o ‘ngda joylashgan aktiv obyektga nisbatan o‘ng tomonga tekislash.
Gorizontal bo‘yicha tekislash uchun
По верхнему краю - eng yuqorida joylashgan aktiv obyektga nisbatan yuqoridan tekislash.
По нижнему краю - eng pastda joylashgan aktiv obyektga nisbatan pastdan tekislash.
По узлам сетки - aktiv obyekt (obyektlar) to ‘ming tugun nu- qtasiga nisbatan tekislanadi (yuqorida tanishilgan holat yuz beradi) 5.12-rasmdagi formani 5.16-rasmdagi forma ko‘rinishiga kelti-
rish uchun quyidagi ishlarni bajarish kerak:

1. 
   Barcha obyektlaming
   

nomlarini aktivlashtiramiz va ^> Формат => Выровнять => По левому к р а ю т tanlay­ miz.


TanjcoAH; | Й


Фаиюмя: , ¡Акрамов X

2. 
   Barcha obyektlaming ma’lumotlar maydonlarini aktivlashtiramiz va Формат
   

=> Выровнять => По левому краюш tanlaymiz.

3. 
   Shu holatda Формат
   

=> Интервал по вертикали!
=> Сделать равнымш tan­ laymiz.

Курс:	|	1
Поток: Гурух:	| ¡la	1

1 Запись: И 1 < Я 1 > j И |> * | из 502 1

- 199-

M A ’LUMOTLAR BAZASINI BOSHQARISH SISTEMASI (ACCESS WINDOWS—9X /2000 UCHUN)