‘zbekist0n respublikasi oliy va 0

По т о к
Гур_коди
1-Ж Н (
2 ЖН ZJ
4.64 —rasm.
beradi.
Yuqoridagi misolda shart bitta maydonga qo‘yilgan, va- holanki, shartlarni bir paytda bir nechta maydonga ham qo'yish mumkin va bu shartlar OR yoki AND ko‘rinishida bo‘lishi ham mumkin.
Agar asosiy jadval bilan ma’lumotli jadvallar birga ko‘p aloqa orqali bog‘langan bo‘lsa (4.64-rasm) quyidagi hollar yuz

1. 
   Agar aloqaning bu turida Каскадное удаление связанных записей holati o'm atilgan bo‘lsa, «J_fakl» jadvaldan birorta yo- zuvning yo‘qotilishi «J_talabal» jadvaldagi shu yozuv bilan bog‘liq bo‘lgan barcha yozuvlarning yo‘qotilishiga olib keladi.
   
2. 
   Agar aloqaning bu tunda Каскадное удалепние связан­ ных записей holati o ‘rnatilmagan bo‘Isa, u holda Access «J_fakl» jadvaldagi yozuvlarni yo‘qotishga yo‘l qo'ymaydi.
   

Shunday qilib, biz bu bobda so‘rov turlari va ularni loyihalash usullari bilan tanishdik.

180

M A’LUMOTLAR BAZASINI BOSHQARISH SISTEMASI (ACCESS W IND O W S-9 X/2000 UCHUN)


Mahsulotingizni bozorgir qilish uchun chiroyli jihozlardan foydalan- gansiz. M a ’lum otlami bozorgir qilish' uchun Accessda formalardan foyda- laniladi.


Vbob. FORMALAR

Biz 4-bobda so'rovlarni loyihalash, jadval va mavjud so‘rov- lardan yangi so‘rovlarni hosil qilish bilan tanishdik. Umuman Ac- cessni shu bilan yakunlasa ham bo‘lar edi, chunki biz jadvallar yordamida ixtiyoriy ko‘rinishdagi ma’lumotlami hosil qilish va saqlashni bilamiz. Xuddi shuningdek, mavjud ma’lumotlardan keraklilarini so'rovlar yordamida ajratib olish va ulami chop etishni ham ko‘rdik. Ammo jadvallarga to‘g ‘rid an-to‘g ‘ri m a’lumot kiritish va so‘rovlar yordamda ulami tahlil qilish foydalanuvchi uchun har doim ham qulay emas, ayniqsa, Access bilan tanish bo'lm agan foy- dalanuvchilar uchun ma’lum noqulaychiliklar paydo bo'ladi. Ma’lumotlar bazasidan foydalanishda formaning roli beqiyosdir. Umuman, formalar ma’lumotlarni kiritish va ulami foydalanuvchiga qulay ko'rinishda tasvirlash uchun ishlatiladi. Formaning boshqa qulayliklari bilan sizni uni o‘rganish jarayonida tanishtirib boramiz.

Formalami siz hayotda ko‘p uchratgansiz. O lqish jarayonida biror bir so'rovnomani (anketani) to'ldirishga to‘g ‘ri kelgan, o‘qish- ga yoki ishga kirish jarayonida shaxsiy varaqalar to'ldirgansiz. Shu- larning o ‘zi formadir. 1-bobda keltirilgan 3-misol ham formaga mi- sol bo‘la oladi. Misoldan ko'rinib turibdiki, formaning har bir ele- menti ikki qismdan iborat ekan. Uning birinchi qismida nimani yozish kerakligi ko'rsatilsa (masalan, familiyasi), ikkinchi qismida esa familiyaning o ‘zi yoziladi. Forma shu ko'rinishdagi elementlar- dan tashkil topgan bo'ladi. Elementlaming soni nechta boiishi odatda, qo'yilgan masalaga va formani tuzuvchisiga bog'liq. Mu- himi, sizga kerakli barcha elementlar aks etsa, bas.
Yuqorida ta’kidlaganimizdek, formani jadval yoki so‘rov uchun qurish mumkin. Formani qurish uchun ma’lumotlar bazasi oynasi- dan (2.4-rasm yoki 2.5-rasm) forma bo‘limini tanlaymiz. Bizda

-181 -

MA'LUMOTLAR BAZASINI BOSHQARISH SISTEMASI (ACCESS W INDOW S- 9 X/2000 UCHUN)

hozircha forma bo'lmagani uchun bu oyna bo‘sh (5.1-rasm). Bu oynadan Создать bo'limini tanlaymiz. Natijada, 5.2-rasmdagi mu- loqot oynasi paydo bo'ladi. Mazkur oyna ikki qismdan iborat bo'Iib, uning yuqori qismida formani nima yordamida qurish tanlansa, pastki qismida esa nimaga (jadval yoki so'rov) qurish tanlanadi. Bu qismdagi ochiluvchi menyuda ma’lumotlar bazasidagi barcha jadval va so‘rovlarning ro ‘yxati keltiriladi.

5.2-rasm.

182
MA'LUMOTLAR BAZASINI BOSHQARISH S1STEMASI (ACCESS W IN D O W S-9 Х /2000 UCHUN)

Mazkur oynaning yuqori qismida keltirilgan bo'limlarning mazmuni quyidagicha: