Ўзбек терминологияси

“Ўзбек терминологияси” фани бўйича ОН ва ЯН учун саволлар

1. 
   Терминнинг сўздан нима фарқи бор?
   
2. 
   Лексикографиянинг тилшуносликдаги ўрни қандай?
   
3. 
   Ўзбек терминологиясининг нечта шаклланиш ва ривожланиш босқичларини биласиз?
   
4. 
   Ўзбек луғатчилигига асос бўлган қандай асарларни келтира оласиз?
   
5. 
   Ўзбек терминологияси қайси манбалар ҳисобига шаклланган?
   
6. 
   Ўзбек терминологиясининг шаклланиши ва тараққиётида ўз қатламнинг роли қандай?
   
7. 
   Ўзбек терминологиясининг шаклланиши ва ривожланишида қайси чет тилларининг таъсири кучли бўлган?
   
8. 
   Ўзбек лексикографияси қандай анъаналар ва принципларга суянган тарзда шаклланди?
   
9. 
   Ўзбек луғатчилигининг шаклланишида “Девону луғотит турк”нинг қайдай улуши бор?
   
10. 
    “Муқаддимат ул-адаб” неча тиллик луғат?
    
11. 
    Х1У асрда Мамлюклар давлатида араб тилида ёзилган рисолаларни тавсифланг.
    
12. 
    ХУ-ХХ аср боши эски ўзбек адабий тили вакиллари асарларига тузилган қандай луғатлар бор?
    
13. 
    Ўзбек терминологиясининг бугунги аҳволи хусусида нима дейсиз?
    
14. 
    Мустақиллик даврида ўзбек луғатшунослиги қандай ютуқларни қўлга киритди?
    

15. Қайси асарлар илк эски туркий тил манбалари сирасига киради?
16. Дз тилли луғатлар дейишнинг маъносини тушунтириб беринг.
17. Маҳмуд Кошғарий “Девону луғотит турк” асари қандай принциплар асосида яратилган?
18. “Девону луғотит турк”да асосасн қандай ва қанча сўз изоҳланган?
19. “Девону луғотит турк”нинг ўзбек луғатнавислигидаги ўрни қандай?
20. “Муқаддимат ул-адаб” неча тиллик луғат?
21. Араб тилида яратилган филологик рисолаларнинг ўзбек лексикографияси шаклланишидаги роли қандай?
22. “Таржумон турки ва ажами ва мўғали”да лексемаларнинг қандай тематик гуруҳлари акс этган?
23. “Ат-туҳфа” да сўзларнинг нечта мавзуий гуруҳига эътибор қаратилган?
24. Алишер Навоий асарларига луғат тузишнинг объектив сабаблари нимадан иборат эди?
25. Нима учун Султон Ҳусайн Бойқаро Толи Имони Ҳиравий зиммасига Алишер Навоий асарлари луғитини тузиш вазифасини юклади?
26. “Бадое ул-луғат”нинг тузилиш принципи қандай эди?
27. “Санглох”ни тузишда Маҳдийхон қандай йўлдан борди?
28. “Санглох”нинг структурси хусусида қандай фикр берасиз?
29. “Санглох”да нечта сўз- мақола мавжуд?
30. Ўзбек тили илмий терминларининг нечта тури мавжуд?
31. Ўзбек тили материаллари асосида пайдо бўлган терминлар нечта гуруҳга оид?
32. Истиқлолдан кейин илм-фан тилининг тараққиётида “Давлат тили ҳақида”ги Қонуннинг роли борми?
33. Тилнинг луғат таркиби қанча мустақил қатламдан ташкил топади?
34. Х1-Х1У асрларда ишлатилган ИС терминларнинг ҳозирги қардош туркий тилларда қўлланиш даражаси қандай?
35. Ҳозирги ўзбек тили ҳарбий терминологияси тизимида УП-Х1Х асрларга оид истилоҳлар сақланиб қолганми?
36. Ўзбек тили дипломатик терминологияси тизимида кўҳна сўзларнинг улуши қай даражада?
37. Ўзбек тилининг лингвистик терминлари тарихинибиласизми?
38. Тилшунослик терминлари ҳақида фикрингизни баён этинг.
Ўзбек тилидаги терминлар тузилишига кўра қандай шаклда бўлади? 2. Содда терминлар қандай турларга бўлинади?
39. Терминлар қайси сўз туркумига хос бўлади?
40. Сифат-терминлар қандай ҳосил қилинади?
41. Исмлардан сифат-терминлар ясовчи маҳсулдор қўшимчалар хусусида мулоҳаза юритинг.
42. Сифат-термин ҳосил қилишда олд қўимчаларнинг аҳамияти қандай?
43. Сифат-термин ясашда ўзлашма қўшимчаларнинг ўрни қай даражада?
44. –(в)ий қўшимчасининг ҳозирги пайтда термин ясашдаги иштирокига тўхталинг.
45. Соҳа терминологияси бирикмаси нимани англатади?
46. Ўзбек тилшунослиги терминлари қандай қатламлардан иборат?
47. Ўзбек тилшунослиги терминологиясига оид қандай луғатларни биласиз?
48. Соҳа терминлари луғатига қайси луғатлар киради?
49. Тиббий терминлар изоҳли луғати ким томонидан яратилган ва у нечта тилда изоҳланган?
50. Электрон луғатларнинг замонавий лексикографиядаги ўрни қандай?
51. Мамлакатимизда Интернет луғатларини яратиш даражаси сизни қониқтирадими?
52. Соҳа терминологиясига доир изоҳли луғатлар сизни қониқтирадими?
53. Изоҳли луғатларнинг бошқа тип луғатлардан фарқи нимада?
54. Изоҳли луғат тузишда қандай принципларга амал қилинади?
55. Соҳавий теминологик луғатлар тузиш тарихини биласизми?
56. Луғатда сўзлик қандай берилади?
57. “Тилшунослик терминларининг изоҳли луғати” хусусида қандай фикрдасиз?
58. “Алишер Навоий асарлари тилининг изоҳли луғати”га баҳо беринг.
59. Мустақиллик даврида тузилган изоҳли луғатлардан фойдаланасизми?
60. Изоҳли луғатдаги сўзнинг бош ва ҳосила маъноларини изоҳлашда қандай принципга ёндашиш лозим?
61. Сиз фаолият юритаётган олий таълим муассасасида қандай фан соҳаларига доир изоҳли луғатлар тузилган?
62. Сўзларнинг маъносини очиш усуллари қайсилар?
63. Мустақиллик йилларида ўзбек терминологияси тараққиётида луғатларнинг ўрни қандай?
64. Терминлогияга оид ўқув, ўқув-методик ва илмий адабиётларнинг қандай аҳамияти бор?
65. Ўзбек терминологиясининг янада ривожланишида оммавий ахборот воситаларининг ўрни қандай?
66. Терминологик тизимнинг бойиши, тўлдирилиши ва такомиллашишининг манбаларини айтинг.
67. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси қошида ташкил қилинган Атамашунослик қўмитасининг фаолияти нимадан иборат бўлди?
68. Ўзбек терминологияси қандай йўллар билан бойиб боради?

1. 
   Ўзбекистоннинг мустақил бўлишининг терминологияга қандай таъсири бор?
   
2. 
   Ўзбек терминлар тизимининг ўз бойликлари ҳисобига кенгайишининг нечта йўли бор?
   
3. 
   Термин ясашнинг қандай усулларидан унумли фойдаланилади?
   
4. 
   Терминология масалаларининг мамлакатимизда давлат сиёсати даражасига кўтарилишини изоҳланг.
   
5. 
   Истиқлолдан кейин қандай терминлар жамият аъзолари учун хизмат қила бошлади?
   
6. 
   Мустақиллик ва терминология: қандай изоҳлаш мумкин?
   
7. 
   Қайси ўзбек спорти тури терминлари жаҳон тиллари томонидан ўзлаштьирилган?
   
8. 
   Қандай чет тили терминлари ўзбекча мутаносиблари билан алмаштирилмоқда?
   
9. 
   Хорижий ўзлашмаларнинг ўзбекча таржималарига баҳо беринг.
   
10. 
    Қандай хорижий ўзлашма терминлар айнан, таёр қабул қилинади?
    
11. 
    Ўзбек миллий сиёсати қайси терминларда ифодасини топган?
    
12. 
    Давлат бошқаруви тизими қандай терминлар ҳисобига янада бойиди?
    

13. Ўзбек тили терминларининг асосини структур-семантик жиҳатдан қандай сўзлар ташкил қилади?
14.Ўзбек тили терминологияси қайси туркумли сўзлардан иборат?
15.Термин ясашда қайси усул энг сермаҳсул ҳисобланади?
16.От туркумли термин(турдош от)ларнинг аффиксал усул билан ясалиши ҳақида бахс юритинг.
17.–чи аффиксли модель билан ясалган тарихий терминларни тавсифланг.
18.“Муҳокамат ул-луғатайн”да –чи аффикси иштирокида ясалган қайси соҳа истилоҳлари келтирилган?
19.–лик аффиксли модель қандай маъноли от-терминларни ҳосил қилади?
20.–чилик аффиксли модель қандай маъноли терминларни юзага чиқаради?
21.–ча, -дош, -лаш,-лаштириш аффиксли моделлар қандай маъноли терминларни ясайди?
22.Ўзбек тилида терминлар ясашда ўзлашма қўшимчаларнинг ўрни қандай?
23.Лексикография қандай манбалар ҳисобига шаклланади?
24.Луғатларнинг қандай турлари бор?
25.Терминологик луғатларнинг қандай турлари мавжуд?
26.Илмий терминлар тизимида қадимги соф туркий қатламнинг ўрни борми?
27.Терминологик луғатларнинг амалий аҳамиятини тушунтиринг.
28.Терминларнинг маъно-мазмунини англаб етишда терминологик луғатларнинг қандай роли бор?
29.Ўтган асрда ўзбек тилида қандай фан соҳалари бўйича терминологик луғатлар яратилди?
30.Истиқлол даври терминологик луғатлар яратиш борасида қандай ишлар амалга оширилди?
31.Тарих терминлари луғатлари нима учун зарур?
32. Тилшунослик терминлари луғатлари яратиш бўйича қилинаётган саъй ҳарактлардан хабардормиз?
33. Этимологик луғатлар тузиш иши қаерда ва қачон бошланган?
34.Қайси қардош туркий тилларнинг этимологик луғатлари тузилган?
35.“Туркий тилларнинг этимологик луғати” ким томондан тузилган?
36.“Туркий тиллар этимологик луғати”нинг кейинги йилларда нашр қилинган жилдлари хусусида мулоҳаза юритинг.
37.Турк тилининг этимологик луғатини ким яратган?
38.Этимологик луғатнинг тузилиш принципи қандай ва бошқа луғатлардан нимаси билан фарқланади?
39.Ўзбек тилининг этимологик луғатини тузишда қандай йўл танланган?
40.Энциклопедик луғатлар тузиш ибтидоси қайси даврга бориб тақалади?
41.Ўзбек тилидаги дастлабки энциклопедик луғати қачон тузилган?
42 .Собиқ шўролар даврида тузилган “Ўзбек совет энциклопедияси” хусусида бахс юритинг.
43.“Ўзбекистон миллий энциклопедияси” нинг мамлакат ижтимоиймаданий ҳаётида тутган ўрни қандай?
44.“Бобур энциклопедияси” нинг Бобур ҳаёти ва ижодини ўрганиш, тарғиб қилиш борасидаги аҳамиятини очиб беринг.
45.Лексикогрфия ҳақида нималарни биласиз?
46.Луғатлар ва уларнинг қандай турлари бор?
47.Ўзбек луғатшунослиги тарихидан нималарни биласиз?
48.Мустақиллик йилларида ўзбек лексикографияси тараққиёти ҳақида гапиринг.
49.Терминологик луғатлар ва уларга бўлган эҳтиёж қандай?
50.Терминологик луғатларнинг тузилиш тамойили ва турлари қандай?
51.Ўзбек тилшунослигида мавжуд терминологик луатларни биласизми? Шарҳлаб беринг.
52. Сўз ўзлаштиришнинг қандай усуллари бор?
53. Нима учун ўзбек тилига терминлар фаол ўзлашади?
54. Илмий терминларнинг бошқа тилдан ўзлашишининг сабаблари нимада?
55. Илм-фан ривожланишининг терминларга қандай алоқаси бор?
56. Калькалаш усули қендай усул?
57. Ўзбек тили терминологияси тараққиёти ва бойишида рус тилининг қандай роли бор?
58. Ўзбек тилида ясама от терминла қандай воситалар билан ҳосил қилинади?
59. Русча-байналмилал қўшма терминлар қандай ҳосил қилинади?
60.Ясама терминларни калькалаш аосида терминлат қандай ўзлаштирилади?
61. Қўшма терминларни калькалашни тушунтиринг ва мисоллар келтиринг.