‘zbek ist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi a. N. V aliyev

а
b
1.12-rasm.
chiziq  davom i  B2 chiziq  bilan  E  nuqtada  kesishadi.  С va  E nuqta- 
larni  tutashtirish  natijasida,  perspektivada  e  chiziqqa  parallel  b o ‘l- 
gan  / chiziq hosil  qilinadi  (1.12-rasm,  b).
5.  T o‘g ‘ri  chiziqning  izlari
T o ‘g ‘ri  chiziqning  izlari  deb,  H  narsalar  tekisligi  va  К  kartina 
tekisligi  bilan  kesishayotgan  nuqtalari,  m asalan,  BH va AK ham da 
cheksizlikdagi  izi 
tushuniladi.  U larn i  perspektivada  aniqlash 
u ch u n   to ‘g‘ri  chiziq  va  uning  H  dagi  tasviri  perspektivalari  o ‘zaro 
kesishguncha  davom   ettiriladi.  Shunda  Bw  y a’ni  to ‘g‘ri  chiziqning 
Я  dagi  izi  aniqlanadi.  T o ‘g ‘ri  chiziq kartina  to m on   davom  ettirilsa, 
u   bilan  AK n u q ta d a  kesishib,  uning  kartinadagi  izini  hosil  qiladi. 
T o ‘g ‘ri  chiziqning  cheksizlikdagi  Д л  izini  aniqlash  uchun  kuzatish 
nuqtasi  S   dan  A'B'  chiziqqa  parallel  o ‘tkazib,  uning  kartina  bilan 
kesishgan  nuqtasi  belgilanadi.  Shu  n u q ta  izlangan  Вм b o ‘ladi.  Bu 
yerda  Вм to ‘g ‘ri  chiziqning  cheksizlikdagi xosmas  nuqtasining  pers- 
pektivasidir. Yoki A ,B ;  ning  davomi  ufq  chizig‘ini  B \a  nuqtada  ke­
sadi  va  undan   hh  ga  perpendikular  o ‘tkazilgan  chiziq AB  ning  da- 
vom ini  izlangan  Bm nu qtada  kesadi  (1.13-rasm ,  a).  Bu jarayonning 
kartinada tasvirlanishi  1.13-rasm,  b  da ko'rsatilgan.
K artinaga  perpendikular  to ‘g ‘ri  chiziq  H  da  yotsa,  uning  karti­
nadagi  izi  kartina  asosi  A ^da  (A0),  fazodagisiniki  kartinaning  o ‘zida 
bo‘ladi  (AK),  uning  cheksizlikdagi  izi  Bm bosh  nuqta  P  bilan q o ‘shi- 
lib  qoladi  (1.14-rasm ,  a).  H ga perpendikular vertikal to ‘g‘ri  chiziq­
larning  izi  faqat  H   da  b o ‘ladi  (EH).  K artin a g a  ham ,  H  ga  h am  
parallel  to ‘g‘ri  chiziq N M  ning izlari  b o ‘lmaydi  (1.14-rasm,  a).
22

---