‘zbek ist n respublikasi

Pul agregatlari va pul multiplikatori

Pul agregatlari pul massasini oichovchilardan (ko‘rsatkichlaridan) iborat. Pul agregatlari statistikada pullar harakatining muayyan sanaga boMgan yoki muayyan vaqt davridagi o ‘zgarishini tahlil etish uchun qoilaniladi.

Pul agregatlarini qurish uchun moddiy n e ’matlarning likvidliligi darajasiga qarab ularning bosqichma-bosqich joylashtirilishi asos qilib olingan. Moddiy ne’matlarning likvidliligi deganda ushbu ne’matlaming tez va unchalik ko‘p zararlarsiz pulga aylanish qobiliyati tushuniladi. M oddiy n e ’m atlarning likvidliligi vaqt bilan o'lchanadi. M oddiy ne’matni pulga aylantirish uchun qanchalik kam vaqt talab qilinsa, uning likvidliligi shunchalik yuqori b o ‘ladi. N aqd pullar m utloq likvidlilikka ega, chunki ularni pulga aylantirish uchun zarur bo'ladigan vaqt no‘lga tengdir.

Muomaladagi naqd pullar M° agregatini tashkil etadi. N aqd pullar banknotalar, xazina pattalari (biletlari) (agar mamlakatda ikkita emis- siya markazi mavjud bo‘lsa) va metal! tangalardan iborat bo'ladi. M etall tangalar naqd pullarning juda kam qismini (rivojlangan mamlakatlarda 2%—3% ni) tashkil qiladi. Ularni keyinchalik yombiga aylantirib sotishga yo‘l qo‘ymaslik uchun odatdíi, arzón metallardan zarb qilinadi. Shuning uchun tanganing real qiymati nominal qiyma- tidan birmuncha pastroq bo‘ladi.