Zaxiriddin muhammad bobur nomidagi andijon davlat universiteti

Uyga topshiriq: Mikroskopning immersiya obektivi orqali bakteriyalarni albomga rasmini chizing tagiga nomi yoziladi. Mavzuni o’qib kelish.

Nazorat uchun savollar:

1. SHarsimon bakteriyalar qanday tuzilishga ega?
2. SHarsimon bakteriyalar muhitda tarqalishiga ko’ra qanday nomlanadi?
3. Patogen kokklarning o’ziga xos xususiyatlarini ayting?

4. 
   – LABORATORIYA ISHI.
   

Mavzu: Bakteriya hujayrasi qo’shilmalari va kapsulalari. Tayyor preparatda va tush yordamida mikroskop ostida kuzatish. Omelyanskiy usulida tajriba quyish.
Mashg’ulotning maqsadi: Sof undirma va uni tayyorlash to’g’risida talabalarga tushuncha hosil qilish shu bilan birga pichan batsillasining sof undirmasini tayyorlashni o’rgatish.
Kerakli jihozlar: Quruq pichan, bir dona katta va bir nechta kichik kolbalar, elektr plitka, oq bo’r, termostat, buyum oynasi va qoplag’ich oyna, mikrobiologik ilmoq, spirt lampasi, vodoprovod suvi, pintset, filьtr, qog’oz lentasi, 40% li formalin, loffler ko’ki, karbol fuksin, 1% li sulьfat kislota eritmasi,5% li soda eritmasi, lyugol eritmasi: 1) 1 gr + 2g KJ 95% spirtda eritiladi. MPA va SA da o’stirilgan mikroorganizmlar olinadi.
Umumiy ma’lumot: Ko’pgina mikroorganizmlar ma’lum sharoitda hujayra ichida donador tsitoplazma qo’shilmalari – zaxira moddalarda hosil qiladilar. Odatda ular polisaharidlar, polifosfatlar, oltingugurt donalari va kalьtsiy oksalatlari kabilardir.
Bazi mikroorganizmlar hujayralarida lipidlar sifatida poli - b – oksimoy kislota to’playdi. Poli – b – oksibutiratning donalari bakteriya hujayralarni tirik prepatlarda yaxshi ko’rinadi. Zaxira oziqa moddalari bilan tanishish uchun quyidagi preparatlar ko’riladi .
Bakteriyani hayot faoliyatida tsitoplazmada turli qo’shilmalar to’planadi: valyutin donachasi, granulyoza, glikogen, yog’ tomchilari va oltingugurt brikmalari, oksalat kislota, karbonat kalьtsiyni nozik donachalari.
Bu qo’shilmalarni xususiyati turli–tuman birinchisini oziq modda zaxirasi hisobida, ikkinchisini esa hujayrani hayot faoliyatidagi ajratmalar hisobida o’rganish mumkin. Hujayrada ko’p uchraydigan zapas moddalardan valyutin bo’lib, u sferik doira 0,5 mkm kattalikda bo’lishi mumkin. Uni kimyoviy tarkibi anorganik polifosfat va RNK dan iborat. Birinchi marta volyutinni Babesh va Ernestlar o’rganib, ular bu donachani metoxromotin donachasi deb atashgan. CHunki, bu modda bo’yalganda ajoyib manzara ya’ni safsar–qizil ranga bo’yalgan. Bu modda bakteriya hujayrasida oziq modda zaxirasi bo’lib energiyaga boy bakteriya bundan oziqasiz qolgan davrda foydalanadi.
Bu modda quyidagi bakteriyalar hujayrasida yaxshi ko’rinadi: azotobakter (Az), spirillium valyutanis (Spurillium-Volutans), sut kislota hosil qiluvchi bakteriya va batsillus subtilis (Vacillus Subtilis)da ko’p uchraydi.