Zaxiriddin muhammad bobur nomidagi andijon davlat universiteti

e) Tindalizatsiya - sterillashning bu usulida yuqori bo’lmagan haroratda mikroorganizmlar yo’qotiladi. 100⁰Cdan yuqori haroratda buziladigan muhitlarni sterillashda tindalizatsiya usulidan foydalaniladi. Qizitishni 3 kun mobaynida kuniga 30-40 minutdan olib boriladi. Qizitishlar orasida o’tadigan vaqtda sporalar o’sib, vegetativ hujayra formasida yo’q qilinadi deb hisoblanadi. Bu usul ma’lum vaqtlardagina ishlatiladi.
Bu maqsadda Kox qaynatgichidan foydalaniladi.
j) Bosim ostida bug’ bilan sterillashga avtolavlash deyiladi.
Avtolavlash turli va tuzilishi jihatidan har xil bo’ladi, biroq hammasining ishlash qoidasi bir xil. Avtoklavlanadigan narsalar maxsus quti biksga solinadi. Avtoklavga 5-10 sm qalinlikda suv solinadi. Biksni avtoklavga solinadi. Suv qizdirilganda qaynab, bug’ hosil qiladi. Avtoklav ichidagi havo chiqib ketgunga qadar uning jumragi ochiq holda qoldiriladi. Suv bug’i bir tekis chiqa boshlagandan keyin jumrag berkitiladi. SHunda bug’ kameraga chiqa boshlaydi va kameradagi bosim, shunga muvofiq holda harorat ham oshadi va mikroorganizmlar va ularning sporalari nobud bo’ladi.
Bosim bilan bug’ harorati o’rtasida uzviy fizikaviy bog’lanish mavjud: 0,5 atmosfera bosimda 112° S, 1 atm. (atmosfera bosimi) da 120°S, 1,5 atmda 127°S, 2 atmda 134°S harorat bo’ladi. Bosim 0,5 atm bo’lganda qand tutuvchi oziqli muhitlar, sharbatlar, sutlar sterillanadi. Oziqli muhitlar, idishlar va boshqa materiallar bosim 1 atm bo’lganda sterilllanadi. Tuproq 2 atmosfera bosimi bo’lganga sterillanadi. SHunday qilib, bosim qanchalik yuqori bo’lsa, harorat ham shunchalik yuqori bo’ladi. 1 atm bosimda sterillash 1 soat; 1,5 atmda 45 daqiqa; 2 atmda esa 30 daqiqa davom ettirilishi kerak. Sterillash tugagach manometr strelkasi nol’ darajaga kelguncha avtoklav sovutiladi, so’ngra bug’ chiqib bo’lguncha jumragi ochilib, undan sterillangan narsalar olinadi.


Avtoklav


Mexanik yoki sobuq sterillash usullari.
Mexanik yoki sobuq sterillash usuli bo’lgan filtirlash mikrobiologiya amaliyotida keng qo’llaniladi. Bu usulda issiqlikka chidamsiz muhitlar sterillanadi