Zarralar fizikasi

Q = Y j T« = m
o^2 “ X
ma° 2-
(7.2.4)
a
a
0 ‘z-o‘zidan parchalanishi uchun 
Q >
0, ya’ni biz yana zarur shartga
(7.2.3) kelamiz. Misol: Neytronning beta-parchalanishi.
Proton, neytron va elektron quyidagi massalarga ega: 
= 938,26 
MeV, 
m
= 939,55 
MeV, m
= 0,51 MeV. Ko‘rinib turibdiki, 
m > m +
y 
n
? 
e 
7
7 
n 
p
me,
agar bu boshqa saqlanish qonunlariga zid kelmasa, erkin neytronning 
beta-parchala:nishi n —»p + e~ sxemasi bo‘yicha o‘tishi mumkin. Haqiqatda 
esa, bunday jarayon o'tmaydi. Masalan, impuls momenti saqlanmaydi va
amalda n —>p + P~ + n proton, elektron va antineytrinoga parchalanadi.
Ikkinchi tomondan erkin proton massasi neytron massasidan mp< mn kichik 
boMgani uchun neytron va boshqa zarralarga parchalanmaydi.
Endi ikki zarrali parchalanishni ko6rib chiqamiz:
a - ± x ] + x2
(7.2.5)
Barcha massalari ma’lum va 
a
zarra tinch holatda deb, hosil boMuvchi 
zarralaming energiyasini topamiz. Impuls saqlanish qonunidan:
Pa = P x + P2.
(7.2.6)
Tenglikning ikkala tomonini kvadratga oshirib:
+ P 22 + 2 (i> -P 2), 
(7.2.7)
R
ni (7.2.6) yordamida skalyar ko‘paytmadan yo‘qotib:
pa = p\ + Pi + 2 (Pa - P x)Px=P;+P?+2PaP,~ 2PX