Zarralar fizikasi

0 ‘zaro ta’sir
Ta’siriashuv
vositasi
Inten-
sivlik
Ta’sir
radiusi
Xarak-
teiii vaqt,
r, s
1
.
Kuchli
Glyuonlar
n
m
m
u
2.
Elektromagnit
Fotoniar
1/137
oo
■
3.
Kuchsiz
Oraliq bozonlar
1
Л ю - *
4.
Gravitatsion
Gravitonlar
CO
-
M a’lumki, kuchli o ‘zaro ta’sir nuklonlar orasida intensiv ta’sirlashuviga 
ko ‘ra, yadroning m avjudligini ta ’m inlaydi. Bu kuchli o ‘zaro ta ’sir 
nuklonlar orasida vujudga kelib qolmasdan pionlar, kaonlar, giperonlar 
kabi ko‘plab zarralar o ‘rtasida ham ro4y beradi. Bundan tashqari kuchli 
ta’sirlashuvli yuqori energiyali zarralar to ‘qnashuvlarida intensiv yangi 
zarralarning tug'ili&hi kuzatiladi. Zarralar o'rtasida kuchli o‘zaro ta’siming 
muhim xususiyatlaridan biri — bu ta’sir doirasining juda kichikligidir. 
Ularning roli 1 fermidan katta masofalarda yo‘qola boshlaydi (Shuning 
uchun yadrolar xarakterli masofalari 105 fermi bo‘lgan atom hodisalariga 
um um an ta ’sir qilm aydi). U larn ing boshqa z a if tom oni universal 
emasligidadir. яг-mezondan yengil zarralar (foton, elektron, pozitron, 
myuon, neytrino va boshq.) o czaro kuchli ta ’sirda bo 4lmaydi, kuchli 
ta’sirlashuv tufayli boMadigan to ‘qnashuvlarda bu zarralar tug‘ilmaydi. 
Uchinchi xususiyati shundan iboratki, ko'pgina saqlanish qonunlari boshqa 
kuchlar ta ’sirida bajarilmaydi, faqat kuchli kuchlar ta’sirida o'tadigan 
jarayonlarda eng kocp saqlanish qonunlari bajariladi. Har bir saqlanish 
qonuni m a’lum simmetriyaning miqdoriy ifodasidir. Demak, kuchli o‘zaro 
ta’sir eng ko‘p simmetriyaga ega. B ir-biri bilan kuchli o ‘zaro ta ’sirda 
bo‘luvchi zarralar a d ro n la r (yunoncha