Зарифбой ибодуллаев асаб ва руҳият илмий-оммабоп рисола

Савол: Ўнг ярим шар инсультида ҳам хулқ-атвор ўзгарадими?
Жавоб: Бемор фалажликлар сабабли бир неча кундан буён тўшакка 
михланиб қолган бўлса-да, «Мен ҳозиргина ҳожатга бориб келдим, ту-
риб ҳовлида юрдим», дейди. Бемор кийинаётганда ҳам чап томонни 
тўла инкор қилади: кўйлагининг ўнг енгини, оёқ кийимининг ўнг то-
мондагисини кияди, лагандаги овқатнинг (масалан, ошнинг) фақат ўнг 
томондагисини ейди, эшикдан кираётганда чап елкасини эшикка уриб 
киради. Соқол олаётганда юзининг чап томони қолиб кетади, тишини 
юваётганда фақат ўнг томонини ювади ва ҳ.к. 
Демак, чап томон бутунлай инкор қилинади, гўёки фазонинг чап 
томони йўқдек. Бемор ўз касалига жуда бефарқ бўлади, врачлар ва 
яқинларининг касалликка оид берган тавсияларини инкор қилади: 
«Жойингиздан турманг, сизга туриб юриш мумкин эмас», деса, «Хўп 
бўлади», деб жавоб беради-ю, барибир туриб юради, врач тавсиясига 
кўра вақтида бажариш лозим бўлган жисмоний машқларни бажармай-
ди, фалажланган қўл ва оёқлари қандай ҳолатда бўлса, шу ҳолатда ёта-

---

ЗАРИФБОЙ ИБОДУЛЛАЕВ
24
веради, бир оз бўлса-да, пайдо бўлган ҳаракатларни фаоллаштиришга 
уринмайди.
Савол: Беморнинг ҳиссиётида қандай ўзгариш лар юзага келади?
Жавоб: Бемор ўзидан-ўзи йиғлайдиган бўлиб қолади, баъзан арзи-
маган нарсага кулади. Табиийки, уларда ҳаракат функцияларининг ти-
кланиши ўта суст кечади. Шунинг учун ҳам ўнг ярим шарда юз бер-
ган инсультларда беморнинг соғайиб кетиши чап ярим шар инсультига 
қараганда суст кечади. Беморда ўз танасини идрок қилишнинг бузили-
ши атроф-муҳитни идрок қилишнинг бузилиши билан биргаликда на-
моён бўлади. Масалан, бемор уйдан чиқиб кетиб, ўз уйини тўғри топиб 
кела олмайди, кўчанинг бошқа томонига кетиб қолади, аввал таниш 
бўлган дўкон ёки бозор қайси томонда жойлашганлигини адаштиради.