Занятия технологического обучения

Mashq o‘rgatishning usullari

Gimnastika mashqlarini o‘rgatishning metodik usullari nihoyatda xilma-xil. Quyidagilar eng samarali va o‘rgatish tajribasida ko‘p foydalaniladigan usullar qatoriga kiradi.

Algoritmik tipdagi topshiriqlarning yozuvi akrobatik mashqlar misolida ko‘rsatilgan.

Harakat texnikasi haqidagi tasavvurni hosil qiladigan va

aniqlaydigan usullar:

a) o‘qituvchining o‘quvchilar bilan nutq orqali munosabatda bo‘lishini so‘zlab berish, suhbatlashish, tushuntirish, muhokama qilish va boshqa formalari har bir so‘z aniq va obrazli, iboralar esa qisqa va tushunarli bo‘lgan vaqtdagina ancha samarali va ta’sirli chiqadi; shunday holda o‘qituvchi bevosita yangi mashq o‘rganish oldidan tayyorgarlik ishini muvaffaqiyat bilan o‘tkazishi xamda o‘rgatish jarayonini boshqara olishi mumkin;

b) ko‘rgazmali qurollar (konturogrammalar, jadvallar, kolsovkalar, odam gavdasining yassi simdan yasalgan va boshqa modellari, multiplikatsion rasmlar va hokazolar) ko‘rsatish, namoyish qiluvchi kishi mashqni bajarib ko‘rsatishi, turli orientirlardan foydalanish (quyiroqqa qarang) lozim;

v) mashq texiikasi elementlarini grafik tasvir ko‘rinishida modellashtirish ketma-ket harakatlarni sportchi gavdasi modelida qayta tasvirlab ko‘rsatish, harakat texnikasini og‘zaki yoki yozma tasvirlab berish, texnika vositalari yordamida harakatning ayrim parametrlarini qayta tasvirlab ko‘rsatish- bu o‘quvchi faoliyatini aktivlashtiradi va o‘rgatishning asosiy vazifasi bo‘lgan harakat ko‘nikmasi shakllanishini hal qilishga yordam beradi.

Ko‘maklashish va straxovka usullari. O‘qituvchining o‘quvchiga ko‘maklashishining xilma-xil usullari bor Masalan, mashq ijrosi paytida nima qilishni aytib turish, harakat vazifasining natijasi yoki bajarish usuli haqida oldindan yo‘l yo‘riq ko‘rsatish va hokazolar.

Qo‘maklashish va straxovka usullarining maxsus bir gruppasi o‘qituvchi bilan o‘quvchining birgalikdagi faoliyati vaziyati bilan bog‘liq. Masalan, o‘quvchi harakat vazifalarini amalda bajarishga kirishar ekan unga xatoni tuzatish, texnika detallarini aniqlash yoki xavfsizlikni ta’minlash uchun jismoniy ko‘mak zarur bo‘ladi. Shu maqsadda o‘qituvchi alohida bir turish holatini qayd etishda, harakatlar ketma-ketligini bafurja takrorlashda, mashqni yaxlit taqlid qilib chiqishda o‘quvchiga yordam beradi. Bunda o‘qituvchi o‘quvchining harakatini sekinlatib, sun’iy qarshilik hosil qiladi, straxovkani ta’minlab turadi.