Zamonaviy texnologiyalar

Javob: Karxmal 
 
 
 
 

---

160 
 
Organik kimyoga "Ishonish qiyin, lekin haqiqat" 
 
Organik kimyoning tarixiy bezaklari nima ?   
Javob: Organik kimyo tarixi, insoniyat tarixi bilan chambarchas bog‘liqdir. 
Bo‘yoqlar,  xushbo‘y  va  badbo‘y  moddalar,  mast  qiluvchi  va  aqldan  ozdiruvchi 
birikmalar  insoniyatga  ko‘pdan  beri  ma'lum.  VI  asrda  arab  alximiklari  achigan 
uzum  sharbatidan  toza  etanol  olishgach  va  1492  yilda  Kolumb  ekspedisiyasi 
a'zolari  g‘arbiy  yarim  shardan  tamaki  urug‘ini  Yevropaga  keltirishgach, 
insoniyatning  ko‘pchiligi  alkogolizm  va  nikotinizm  balosiga  mubtalo  bo‘ldilar. 
Qadimiy bo‘yoqlar-alizarin va indigo o‘z jilosiga ko‘pchilikni maftun etgan. Pivo 
tayyorlash, kir yuvish, rang berish, portlovchi va dori vositalari hosil qilish, suyuq 
va  gaz  holidagi  samarali  yoqilg‘i  turlari,  zaharli  va  zararli  kimyoviy  agentlar 
yaratish organik kimyo tarixining bezaklaridir. 
 
 O‘zini tarvuzga aylantirgan kimyogar-akademik kim. 
Javob:  "Rus  kimyogarlarining  otaxoni"  laqabiga  ega  bo‘lgan  akademik 
N.N.Zinin Armanistonda xizmat burchini o‘tayotgan harbiylar oilasida tug‘ilib, 9 
kunligida otasidan, 11 kunligida onasidan ayriladi. qo‘shni yashovchi xolasi uni 14 
yoshgacha  boqib,  tarbiyalaydi.  o‘qishga  ishtiyoqi  zo‘r  bolakay  Astraxandan 
Rossiyaning  ichkarisiga  tarvuz  ortib  ketuvchi  kemalardan  biriga  yuk  tashuvchi 
xizmatkor sifatida yollanadi. Yo‘l kirasiga puli yo‘q bola o‘zi yuklagan tarvuzlar 
orasiga    berkinib,  Volga  bo‘ylab  Qozongacha  keladi  va  15  yoshida  universitetga 
talaba bo‘ladi. 
 
"Bir qop yong‘oq" va A. M. Butlerov.Bu ibora ostida nima yashiringan?  
Javob:  Organik  moddalar  tarixida  ularning  tuzilishi  va  xilma-xilligi  bilan 
bog‘liq  holda  radikallar,  tiplar  va  yarim  molekulalar  nazariyalari  kabi  xato  va 
to‘laqonli bo‘lmagan fikrlar uzoq vaqt hukmronlik qildi. 1861 yilda rus kimyogari    
A. M. Butlerov kimyogarlarning jahon kongressida (Karlsrue, Germaniya) organik 
birikmalar  tarkibidagi  atomlar  qopdagi  yong‘oqlar  kabi  emas,  balki  o‘z  valent 
kuchlari  evaziga,  qat'iy  izchillikda  hamda  molekuladagi-qo‘shni  atomlarning 
kuchli o‘zaro ta'siri prinsipida birikkan bo‘ladilar, degan fikrni o‘rtaga tashladi, va 
uni umumjahon ilmiy jamoatchiligi keyinchalik to‘la e'tirof etdi.