Zamonaviy texnologiyalar

6-ilova 
      ―Antikrossvord‖ metodi 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
7-ilova 
2-reja 
 Davriy qonunning yaratilishi haqida ma‘lumot beradi
. 
 Davriy  qonun  to‘la  e‘tirof  etilgandan  keyin  ko‘p  o‘tmay  u  bardosh  bergan 
birinchi jiddiy sinov 1893 yilda argonning kashf etilishi bo‘ldi.Bu yangi element 
atom  massisiga  ko‘ra  (39,9)  ko‘ra  davriy  jadvalda  kaliy  (39,1)  bilan  kalsiy 
(40,1)  orasida  joylashishi  kerak  edi.Biroq  u  yerda  u  uchun  ochiq  joy  yo‘q 
edi.Faqat  geliy  va  boshqa  inert  gazlar  kashf  etilgandan  keyin  bu  oltita  element 
alohida nolinchi (ERRERA) gruppani tashkil qilishi aniqlandi.  
 Davriy  qonunning  haqiqiy  negizi  Mozli  tadqiqotlari  bilan  ochildi.1914  yilda 
Mozli  rentgen  spektr  asosida  atom  yadrosining  protonlar  sonini  aniqlashga 
muvoffaq  bo‘ldi,  va  elementlar  atom  massa  bilan  emas,  tartib  raqami  bilan 
belgilashni ko‘rsatdi. 
 Shunga ko‘ra davriy qonunning hozirgi zamon ta‘rifi: 
 Elementlarning  xossalari,  shuningdek,  ular  hosil  qilgan  oddiy  va  murakkab 
birikmalarning  shakl  va  xossalari  elementlar  yadro  zaryadiga  davriy  ravishda 
bog‘liq.  
 Jadvaldagi  ba‘zi  bir  elementlar  masalan  (Co,  Ni,  Te,  va  I)  atom  massasining 
ortib  borishi  tartibiga  rioya  qilmay  joylashtirilishi  mutloqo  to‘g‘ri  ekanligini 
Mozli tadqiqotlari va atom tuzilishi nazariyasi tasdiqladi. 
 Co yadri zaryadi (27) Ni (28) Te (52) I (53) 

---

31 
 
  Davriy jadvalni hozirgi kunda 400 dan ortiq varianti taklif qilingan.Ammo 
bizda ularning faqat D.Mendeleyev tuzgan jadvalga eng yaqinlarigina keng 
qo‘llaniladi. 
  O‘zbek  olimi  professor  P.Mansurov  taklif  qilgan  (1968  yil)  doiraviy 
shakldagi davriy jadval ko‘pchilik mutaxassislar e‘tirofiga loyiq bo‘ldi.