Zamonaviy texnik qurilmalar tahlili

utilitlar (lotin. – foydali) ishlab chiqilgan. Bu dasturlar operatsion sistemaning imkoniyatini oshirishga xizmat qilishi yoki alohida vazifani bajarishi ham mumkin.
Utilitlarning ba’zi ko’rinishlari:
kompyuter qurilmalarini boshqaruvchi va testdan o’tkazuvchi dasturlar;
kompyuter qurilmalarini boshqaruvchi drayver dasturlar;
axborotni zichroq yozilishini ta’minlovchi arxiviator dasturlar;
kompyuterning ishiga zarar keltiruvchi va foydalanuvchi ishiga hala beruvchi dasturlardan himoyalovchi antivirus va antispam dasturlar;
kompyuterlar orasida ma’lumot almashishni ta’minlovchi kommunikatsiya dasturlari;
kompakt disklarga yozishni ta’minlovchi dasturlar;
nompyuterni multimedia imkoniyatlarini kengaytiruvchi dasturlar va hokazo.
Bundan tashqari, dasturiy ta’minot tarqatilishi va targ’ib qilinishi bo’yicha quyidagi asosiy turlarga ajratiladi:
Avtomatlashtirish tizimini ishlab chiqish, loyihalash, joriy qilish va
sanoat ekspluatatsiyasi jarayonida uning ishonchliligining optimal darajasi
belgilanishi va o‘rganilishi kerak. Past darajaning oqibatlari: texnologik
rejimning buzilishi, yaroqsiz, maqsadga qaratilgan mahsulotni to ‘la ishlab
chiqarmaslik, avariyalar, portlashlar, shuningdek tizim ni ta ’mirlashga
harajatlarning ortishi. Ayrim hollarda tizim ishonchliligi darajasining past
bo‘lishi uning samaradorligini nol(puch)ga keltirishi yoki hatto manfiy qilib
qo‘yishi mumkin (ya’ni xarajatlar iqtisodiy samaradan ham yuqori bo‘ladi).
Ishonchlilik ko‘rsatkichlarining ortishi ham xarajatlarning ortishiga olib
keladi

.

Tizim ishonchliligining optimal darajasini o‘rnatish va ta ’minlash —
murakkab va mas’uliyatli vazifa, chunki kimyo va oziq-ovqat texnologiyasi
obyektlarini boshqarish (TOB) ni avtom atlashtirish k o ‘p funksiyali
(vazifali) tizimga kiradi, uning tarkibida juda ko‘p texnik qurilmalar va
operativ xodimlar bo‘ladi.
Bunda, bir tomondan, ayrim vazifani (ishni)
bajarishda bir nechta texnik qurilmalar foydalanilishi mumkin, ikkinchi
tom ondan — ayni bir qurilmadan bir nechta vazifani bajaruvchi o ‘rnida
foydalanish mumkin.
Tizimlarning ko‘pligi (ortiqchaligi) ham katta
ahamiyatga ega (apparatli, informatsion, vaqtiy funksional tizimlar), bu
umuman tizimning ishonchliligini, ayrim qism, tizimlar va qurilmalar
ishonchliligidan yuqoriroq tutishga imkon beradi.
Operativ xodimlarning
bo‘lishi berilgan vazifalarni bajarish umumiy ishonchliligini oshirishi ham
mumkin (agar xodimlar boshqaruvning zaxira bo‘g‘ini bo‘lsa), xodimlar
texnik qurilmalar bilan izchil ishlagan holda ishonchlilikni kamaytirishi
ham mumkin.