Zamonaviy ta‟lim tizimini rivojlantirish va unga qaratilgan kreativ g„oyalar, takliflar va yechimlar

“ZAMONAVIY TA‟LIM TIZIMINI RIVOJLANTIRISH VA UNGA QARATILGAN KREATIV G„OYALAR, 
TAKLIFLAR VA YECHIMLAR” MAVZUSIDAGI 37-SONLI RESPUBLIKA ILMIY-AMALIY ON-LINE 
KONFERENSIYASI 
www
.
bestpublication.
uz
73 
ko
‗
rinishidagi chizma va tushuncha qatoriga yozilgan so
‗
zlar beriladi. O
‗
quvchilar so‘zlarni 
mazmun mohiyatini tahlil qatoriga yozgan holda izohlaydi va misollar orqali isbotlashi ham 
mumkin. 
Mojaro metodi. Axloqiy tarbiya mavzusi bo
‗
yicha muammoli vaziyat kurinishidagi 
topshirik beriladi. Shu topshirikni tahlil kilib, tez qaror qabul qilish zarur. Yoki 
psixologiyadan diqqat mavzusi buyicha turli muammoli vaziyatlar berilishi mumkin. Bu 
metod o
‗
quvchilarga tez fikrlashni va favqulodda vaziyatlarda ishlashni o‗rgatadi. 
―Kim epchil-u kim chaqqon‖ metodidan siyosiy xarita bilan ishlash davomida 
o‘quvchilardan 3 kishi sahna markaziga, xarita yoniga chaqiriladi. Topishlari uchun davlat 
poytaxt nomlari aytiladi. Qaysi o
‗
quvchi birinchi topsa, unga rag‗bat kartochkasi beriladi. 
―T-chizma‖ metodida ma‘lum bir masalani ikki tomonlama taqqoslash asosida tahlil 
qilish usulidir. Juft (ijobiy/salbiy; ha/yo
‗
q; rozi/qarshi kabi) javob yoki taqqoslashlarni qayd 
etuvchi serqirra yozma ishni tashkil etishda ko‘maklashuvchi usuldir.
Bilaman/bilishni xohlayman/bilib oldim (B/BH/B). Masalan: 
1. Geografiyada Afrika mavzusi o
‗
tilishi o
‗
quvchilarga e‘lon qilinadi. 
2. O
‗
quvchilar mavzu bo‘yicha jadvalning birinchi (bilaman) va ikkinchi (bilishni 
xohlayman) deb nomlangan qismlarini to‘ldiradilar. 
3. So
‗
ngra mavzuga oid material tarqatiladi. Tarqatma material o
‗
zaro raqib guruhlar 
tomonidan o
‗
qib o
‗
rganilgandan keyin jadvalning uchinchi (bilib oldim) bandi to
‗
ldiriladi. 
4. Guruhlar tomonidan to
‗
ldirilgan jadvallar o
‗
zaro taqqoslanadi. B/BH/B usulining 
afzalliklari: 
1. Mavzu, matn, bo
‗
lim bo‘yicha izlanuvchanlikni olib borish imkonini beradi. 
2. Tizimli fikrlash, tuzilmaga keltirish, tahlil qilish ko
‗
nikmalarini rivojlantiradi. 
Shuningdek, mavzuni o
‗
zlashtirishda ―FSMU‖ va ―taqdimot‖ kabi usullardan 
foydalanish ham qo
‗
l keladi. Interfaol ta‘lim tizimida amalga oshirilayotgan islohotlarning 
ikki muhim ko
‗
rsatkichi – sifat va samaradorlik, aynan o
‗
qituvchining salohiyati va kasbiy 
mahoratiga uzviy bog‘liq. Uning kasbiy talabnomasi (professiogrammasi) kun sayin 
kuchaymoqda. «Barkamol avlod – O
‗
zbekiston taraqqiyotining poydevoridir» degan shior 
kun tartibiga o
‗
rinli kiritilgan mustaqillik yillarida bu masalaning yechimi o
‗
qituvchi va 
pedagog shaxsiga mustahkam aloqador bo
‗
lib qoldi. Boisi, o
‗
qituvchi tajriba va 
malakasining uyg
‗
unligi muvaffaqiyatlar garovi ekanligi sir emas. 
Xulosa qilib aytadigan bo
‗
lsak, bugungi kunda zamonaviy darslar va interfaol 
metodlarning ijobiy tomonlari juda ko
‗
p. Uni qo‘llash orqali mavzularni, ona tilimizni 
mukammal o
‗
rganish, o
‗
qish savodxonligini oshirish mumkin. Geografiya fani boy va 
betakror, uning har bir qirralari kashf qilinmagan ummonga teng. Tilimizni qadrlab, uning 
har bir qirralarini fanda kashf qilishimiz lozim. ―O
‗
zbekiston – kelajagi buyuk davlat‖ 
ekanligini doimo esda saqlagan holda yurtimizga munosib farzand bo‘laylik. Millatimiz ruhi 
va g‘ururi bo
‗
lgan o
‗
zbek tilimizni asrab-avaylaylik. 

---