Zamonaviy ta‟lim tizimini rivojlantirish va unga qaratilgan kreativ g„oyalar, takliflar va yechimlar

“ZAMONAVIY TA‟LIM TIZIMINI RIVOJLANTIRISH VA UNGA QARATILGAN KREATIV G„OYALAR, 
TAKLIFLAR VA YECHIMLAR” MAVZUSIDAGI 37-SONLI RESPUBLIKA ILMIY-AMALIY ON-LINE 
KONFERENSIYASI 
www
.
bestpublication.
uz
556 
JENSHEN –HAYOT ILDIZI 
 
Djurayeva Guloyim Sadivakkosovna 
Fargʻona viloyati Yozyovon tumani 
12-umumtaʼlim maktabining biologiya fani oʻqituvchisi 
 
Qadim zamonlardan beri kishilar orasida jenshenning hayotbaxsh kuchiga bo`lgan 
ishonchning qanchalik katta ahamiyatga ega ekanligiga unga berilgan ―HAYOT 
MO`JIZASI‖ , ―ILOHIY O`T ‖ , ―HAYOTNING ILDIZI‖ kabi nomlar guvohlik bera oladi 
Bundan 4000 yil muqaddam jenshen sharq xalq tabobatida juda muhim o`rinni 
egallagan. Xitoy tabiblari uni turli tuman xastaliklarni davolovchi dori, keksalarni 
yoshartiruvchi eleksir sifatida ishlatganlar. Qadimgi tibbiyotga oid kitoblarning birida ―Ildiz
sharbati hatto o`lim oldidan behush yotgan kishiga ichirilganda ham bu ajoyib o`simlik 
o`zining shifobaxsh ta`sirini juda tez ko`rsata oladi‖ deb yoziladi. 
Jenshenning bu xususiyatlari Xitoyda juda ajoyib usullar bilan aniqlangan.IX asrda 
yashagan Xitoy tabibi Su Sunanning hikoyasiga ko`ra, barobar jismoniy quvvatga ega 
bo`lgan ikki yigitning biriga tekshirilayotgan jenshen ildizidan bir bo`lakni tishlatib , 3 
yoki 5 km ga yugurtirilgan. Agarda ildiz tishlagan chopqir marraga bemalol , hansiramay 
yetb kelsa, ikkinchisi charchab halloslab qolsa , shundagina baobro` tabiblardan tashkil 
topgan maxsus komissiya , tekshirilayotgan ildizning qimmati haqida xulosa chiqargan. 
X asr boshlarida O`rta Osiyoliklar ham jenshen haqida yaxshi bilganlar. Buyuk tabib 
Abu Ali ibn Sino o`z kitobida mufassal yozadi. Hozirgi davrgacha jenshen haqida yozilgan 
asarlar juda ko`p 
Jenshen uchun kishilar jinoyat qilishdan , hatto odam o`ldirishdan ham qaytmadilar. 
Jenshen qidiruvchilar bu o`simlik iyunning boshlaridan to qishgacha qalbi pokiza kishilarga 
ko`rinadi, degan ishonch bilan taygani kezishar edi. Jenshen ildizi odam tanasini eslatadi. 
Jenshen teruvchining tashvishi juda ko`p bo`lgan , lekin u qidirgan o`simlikni topganda 
ildizini kovlab, nam yo`singa o`rab yog`ochdan yasalgan qutichaga solganida katta boylik 
egasiga aylangan. Chunki sharq bozorida jenshen o`z og`irligiga nisbatan 2-3 barobar ko`p 
oltin bilan baholangan. 
Shu davrgacha terilgan ildizlar orasida eng kattasi 1905-yil Suchan temir yo`li 
qurilishida topilgan. U 200 yoshda bo`lgan ildizning og`irligi 600 gramm edi. Bu jenshen 
ildizi Shanxayda 5000 dollarga sotilgan. 
Universal shifobaxsh dori haqida habarlardan foydalanishga birinchi bo`lib urinib 
ko`rgan yevropaliklar – golandiyalik savdogarlar edi. Ular katta foyda ko`rish maqsadida 
1610-yili uzoq va hatarli yo`lga chiqadilar, lekin safardan omon –eson uylariga qaytgan 
bo`lsalar ham orzulariga yetolmadilar. Chunki yevropaliklar bu yangi mahsulotga uncha 
e`tabor bermadilar. Darmon topishga, hususan yosharishga ishtiyoqi baland bo`lgan bir 
necha zodogon qariyalar bu ildizdan bahramand bo`lish orzusida edi. Jenshenning 
Yevropada muvaffaqiyat qozonmaslik sababi savdogarlarning katta foyda ko`rish uchun 
shoshilib ildizdan qanday foydalanishni yaxshi tushunmaganligidir.sarqning bebaho dorisi 
yevropaliklar nazarida butunlay qimmatini yo`qotdi. Jenshen deyarli bir asr davonida 

---