“ZAMONAVIY TA‟LIM TIZIMINI RIVOJLANTIRISH VA UNGA QARATILGAN KREATIV G„OYALAR, TAKLIFLAR VA YECHIMLAR” MAVZUSIDAGI 37-SONLI RESPUBLIKA ILMIY-AMALIY ON-LINE KONFERENSIYASI www .
bestpublication. uz 31
boshqaruv va siyosat lavozimlarida bo'lish ehtimoli ko'proq faoliyat yuritishadi. AQSh
hukumatidagi ilm -fan bilan bog'liq uchta yuqori lavozimdan ikkitasi - energiya vaziri va Oq
uyning fan va texnologiya siyosati idorasi direktori - hozirda fiziklardir. Hammamiz, shu
jumladan professional fiziklar, - o'rta maxsus ta'lim tizmidagi fizika kurslarini qiyin deb
bilamiz, chunki ular bizdan ko'plab kasblar bo'yicha fizika bo'yicha o'qitishni qimmatli
qiladigan ko'plab tushunchalar va ko'nikmalarni o'zlashtirishni talab qiladi. Bu shuni
anglatadiki, tarix yoki psixologiya yoki kompyuter dasturlash kabi boshqa fanlarga
qaraganda, fizikani kollejdan keyin (mustaqil yoki ish joyida) o'rganish ancha qiyin.
Yoshlarga nimani va qancha o‘qitamiz? Bu savolga javob umuta‘lim maktab,
akademik litsey va kasb – hunar kollejlari, mutaxassislik o‘quv rejalari hamda fizika o‘quv
dasturlaridan, darsliklardan olinadi. Yoshlarni qanday o‘qitamiz? Amalda bu savolga aniq
javob beradigan direktiv hujjat yo‘q. U o‘qitish metodlari, vositalari hamda o‘qitishni
tashkil qilish shakllari orqali amalga oshirishga tegishli. Ularni ishlab chiqish, tanlab olish
va foydalanish o‘qituvchilardan yuqori darajadagi ijodkorlikni talab qiladi. Shuni alohida
ta‘kidlash lozimki, mustaqillikka erishilgandan so‘ng, Respublikamiz rahbariyati ushbu
sohaga alohida e‘tibor berib, 1997-yili ―Talim to‘g‘risidagi‖ Qonun va ―Kadrlar tayyorlash
milliy dasturi‖ qabul qilindi. Ushbu hujjatlar asosida O‘zbekistonda yoshlarni o‘qitishning
yangi tizimiga o‘tildi va u hozirgi kunda muvaffaqiyatli faoliyat ko‘rsatmoqda. Fizika fanini
o'qitishda zamonaviy vositalar umumiy ta'lim muassasalari o'quvchilari uchun eng samarali
va qiziqarli narsalardan yiroq. Ayni paytda mavjud bo'lgan o'qitish usullari zerikarli va
talabalarning qiziqishini jalb qilmaydi.
Hozirgi kunda dunyoning ko‘plab rivojlangan mamlakatlarida o‘quvchilarning ilmiy
faoliyatini, ijodkorligini oshiruvchi va shu bilan bir qatorda ta‘lim-tarbiya jarayoninig
samaradorligini kafolatlovchi yangi pedagogik texnologiyalarni qo‘llash borasida katta
tajriba to‘plangan. Shu tajriba asosini tashkil qiluvchi metodlar interfaol metodlar nomi
bilan yuritilib, bu metodlarni dars jarayoniga qo‘llay bilish bugungi zamon fizika
o‘qituvchisi zimmasiga yuklatilgan yuksak vazifadir. Pedagogik texnologiyaning
muvaffaqiyatli loyihalanishi va yakuniy natija(samara)ning kafolatlanishi o‘qituvchining
didaktik masalalar mohiyatini anglab yetish darajasi va darsda ularni to‘g‘ri baholay
olishiga bog‘liqdir. Har bir o‘tiladigan darsda ta‘limning aniq maqsadining belgilanishi
o‘qitish texnologiyasini loyihalashda muhim shartlardan biri sanaladi. Bunda fan mavzulari
bo‘yicha o‘qitishning tashxislanuvchi maqsadi aniqlanadi. Fizika fan sifatida o‘tilgan
vaqtdan boshlab fanning ma‘lumotlar bazasi ko‘payib katta hajmni tashkil etmoqda va u
yuqori tezlikda yil sayin boyib boryapti. Shu sababdan fizikani o‘tish jarayonida faqat
zaruriy axborotlarnigina tanlab olish va o‘quvchining o‘zlashtirish qobiliyatla riga mos
holda ma‘lumotlar hajmini miqdoriy o‘lchamga keltirish zarur. Ta‘lim jarayoniga yangi
pedagogik texnologiyalarni joriy etish zamonaviy talablardan biri bo‘lib, pedagogik
xodimlar va o‘qituvchilardan uzluksiz ravishda o‘z ustida ishlashini talab etadi. Boshqa
fanlardagi kabi fizika fanini o‘qitishda ham yangi pedagogik texnologiyalardan foydalanish
yaxshi samaralar beradi. Fizika faniga ajratilgan soatlar 6-9 sinflarda 68 soatdan, kasb-hunar
kolejlari (KHK) va akademik lisey (AL) ijtimoiy gumanitar- umumta‘lim yo‘nalishlarida)
har bir se mestrda 40 soat o‘quv o‘quv yuklamasi ajratilgan bo‘lib, butun kursni o‘qitish
