Zamonaviy ta‟lim tizimini rivojlantirish va unga qaratilgan kreativ g„oyalar, takliflar va yechimlar

“ZAMONAVIY TA‟LIM TIZIMINI RIVOJLANTIRISH VA UNGA QARATILGAN KREATIV G„OYALAR, 
TAKLIFLAR VA YECHIMLAR” MAVZUSIDAGI 37-SONLI RESPUBLIKA ILMIY-AMALIY ON-LINE 
KONFERENSIYASI 
www
.
bestpublication.
uz
575 
yuqumli kasalliklar, oldini olish murakkab bcHgan genetik kasalliklar, endokrin, allergik va 
zaharlanish kasalliklari, shu jumladan ilgari bo'lmagan kimyoviy moddalar massasini 
ko‘payishidan avj oladigan zaharlanishi-allergik kasalliklar shular jumlasidandir. Shunday 
qilib atrof muhit aholining sog'lig'ini va umuman inson rivojini belgilovchi omillar orasida 
muhim rol o'ynadi. Sog'liqni yaxshilash va mustahkamlash uchun shart-sharoitlar yaratilsa, 
uning ta'sirini hazm qilish mumkin. Ijtimoiy guruhda odamlar birligi tarixiy shakllari oila, 
ishlab chiqarish jamoasi, kasbkorlar guruhi, millat, davlat, ijtimoiy-iqtisodiy formatsiya turli 
darajalarda aloqalar va munosabatlarning ijtimoiy tizimini chuqur urganmasdan inson 
ekologiyasini tushunib bo'lmaydi. Ekologik vaziyat turli ijtimoiy-iqtisodiy formatsiyalarda 
jamiyat va tabiatning o'zaro ta'siri aniq shakllarining rivojlanish darajasiga bevosita 
bog'liqdir. Organizm bilan atrof-muhit o'rtasidagi munosabat moslashuv negizida ro'y 
beradi. I.P.Pavlovning fikricha, jonzot eng umumiy tavsifi shundan iboratki u o'zining 
muayyan o'ziga xos faoliyati bilan nafaqat tashqi kuzatuvchilarga balki shuningdek alohida 
davrida aloqada bo‘lgan boshqa kuzatuvchilarga ham javob beradi. Ya'ni jonli mavjudot 
moslashish qobiliyatigaega bo‘ladi. Bu xususiyat turli tarzda namoyon bo‘ladi, unga faqat 
tor ma'noda qaramaslik kerak. Hayvonot turlarining katta guruxi ob-havo sharoitlariga ham 
sust va faol moslashadi. Shu nuqtai nazardan moslashuv shunday jarayondirki, u ham 
organizmlarga ham uni o'rab turgan atrof muhitga ta'lluqlidir. 
Fan – texnika taraqqiyotining atrof – muhitga ta‘siri ham ijobiy, ham salbiy bo‘lishi 
mumkin. Mabodo, fan va texnika yutuqlarini xo‘jalik faoliyatiga tadbiq etishda jamiyat va 
tabiatning uyg‘un holda rivojlanish talablari e‘tiborga olinmasa, salbiy oqibatlar kelib 
chiqadi. Fan – texnika taraqqiyotining tartibsiz, boshqarib bo‘lmaydigan rivojlanishi 
natijasida insoniyat shunday chegaragayetib keldiki, chang – tutun va nur kasalligi, turli 
toksik, allergiya, endokrin va ijtimoiy chegara bilmaydigan patologiyaning boshqa turlari 
bilan bog‘liq xastaliklar xavfi ko‘ndalang bo‘lib turibdi. Bu o‘zgarishlarning ba‘zi oqibatlari 
mutagen jarayonlarga, tirik organizmlarning irsiy kodiga ta‘sir ko‘rsatishi g‘oyat 
tashvishlidir. Birgina AQSHdagi sanoat korxonalari va atom elektr stansiyalari har yili 
tabiatni yuzlab tonna radioaktiv chiqindilar bilan bulg‘aydi. Ajal urug‘lari bo‘lmish bu 
moddalar yillab axlatxonada yotadi. Bu esa aholi salomatligi uchun xavf – xatar tug‘diradi. 
G‘arbiy Yevropa va Amerikadagi taraqqiyparvar kishilar tabiatni asrab – avaylash uchun 
kurashadilar. Chunki ular odamlarning sihat – salomatligini ko‘p jihatdan tashqi atrof – 
muhit holati darajasiga bog‘liq ekanini tushunadilar. Tabiatni muhofaza etish bo‘yicha 
dunyo miqyosida bir qancha uyushmalar mavjud. Masalan, Germaniyadagi ―yashillar‖ 
partiyasi tabiat muhofazasi, yadro sinovlarini taqiqlash, qurolanish poygasini to‘xtatish 
uchun kurashadi. Ularning bu kurashlari taraqqiyparvar kishilar tomonidan qo‘llab – 
quvvatlanadi. 
Fan texnika rivojlanishi anchagina ishlarni rivojlantirishi bilan birga biosferaga o‘z
ta‘sirini ko‘rsatdi.Barcha ishlab chiqarish jarayonlarini gurkirab yashnaganidan xursand 
bo‘lsa-da,ammo biosferaga chiqariladigan turli xildagi zararli gazlar o‘z-o‘zidan yo‘qolib 
qolmadi,hozirda esa bu gazlar o‘z ta‘sirini ko‘rsatdi. 

---