Zamonaviy qurilish materiallari va konstruksiyalari

38 -rasm. Akvapanel
o‘rnatildi va ikkinchi tomon ichki suv paneli 
bilan biriktiriladi. Ushbu bosqichda, qismning poydevori tugatish uchun 
tayyor deb hisoblash mumkin. 
39-rasm. a) Bir qatlamli to‘suvchi Akvapanel. b) Ikki qatlamli to‘suvchi Akvapanel 
 
Gipskarton listlar 
Gipskarton pardozbob qoplama material bo‘lib, oson mantaj qilish 
ishlarida qiyinchilik bo‘lmaydi. Binoning faqat ichki joylarda ishlatiladi. 
Namlik ta’sir kilmagan sharoitda ishlatiladi. Qiyin o‘t oluvchi material 
hisoblanadi. Chegaralangan vaqtgacha qarshilik ko‘rsatadi. 
Gipskarton ikki tomonlama qog‘oz karton orasiga, gips bo‘tqasini 
joylab zichlanadi, keyin quritiladi. Gipskarton ishlab chiqarishda 
tayyorlashda bo‘lgan listga 145-155
0
S haroratda issiqlik ishlovi beriladi, 
boshlang‘ich issiqlik 120-135
0
S bo‘ladi. Issiqlik ishlovi davrida 45-80 
min davomida issiqlik ishlavi berilganida gipskarton listlarining 
boshlang‘ich namligi 34-42% dan 2% gacha kamayadi. Bu materialning 
egilishga bo‘lgan mustahkamligi asosiy ko‘rsatkichlardan biridir. 
Egilishga bo‘lgan mustaxkamligini oshirish uchun, kichik armaturalovchi 
ko‘shimchalar qo‘shilishi mumkin. Qorishmaga plastikligini oshiruvchi 
qo‘shimchalar qo‘shiladi. Gipskarton listining ikki yoni karton bilan 
qoplangan bo‘ladi. Uzunligi 2000-4000 mm, kengligi 600-1200 mm, 
qalinligi 6,5; 8,0; 12,5 va 24.0 mm listlar ishlab chiqariladi. 
Gipskarton listlaridan namligi 60% dan kam bo‘lgan muhitda 
foydalaniladi, normal sharoitda har joylarida qo‘llaniladi. Namlik ta’sir 
etganida ularning mustahkamligi pasayadi va oson sinadi.
Kesish mumkin, sayqal berish oson, uskuna orqali cheti tekislanadi.
Kartonni ochish va uzatish mashinasi yordamida kartonning 
polotnosi tasmali konveyerga uzatiladi. Polotnoning xarakatlanish yo‘lida 
pastki va ustki polotnolar orasida qoliplash stoli ustida gipsqorgich 
o‘rnatilgan. Tayyor gips qorishmasi pastki kartonning ustiga quyiladi. 

---

76 
Pastki kartonning chetlari maxsus bukuvchi qurilma yordamida bukib, 
tepaga ko‘tarilib bort hosil qiladi. Kartonni bort qilib qayirilganida 
plitaning eni va qalinligi hosil qilinadi. Keyin ustki karton yopilib 
siquvchi baraban yordamida listning qalinligi bo‘yicha zarur o‘lchamni 
hosil qilish imkonini beradi. Konveyer liniyasi bo‘ylab so‘ngra listning 
qalinligi va chetlariga shakl beruvchilar o‘rnatilgan. Keyin polotno rolikli 
konveyerga o‘tadi va u yerda gilotina o‘rnatilgan bo‘lib, u gipskarton 
listlarini zarur o‘lchamda kesadi.
Kesilgan list rolikli konveyer yordamida yon tomondagi liniyaga 
o‘tkaziladi va transporterli lift yordamida quritish kamerasiga 
yo‘naltiriladi. Quritish kamerasi olti qavatli yaruslardan iborat bo‘lib, 
listlardan quritish vaqtida ajralib chiqayotgan namlikni kamera ichidan 
so‘rib oluvchi moslama bilan jihozlangan.
Quritish vaqtida kameradagi harorat shunday tanlanadiki, 
kameradan chiqayotgan listlarning namligi 5-7% dan oshmasligi kerak. 
Kameradagi harorat boshqaruv pultidagi kompyuter yordamida 
boshqariladi. 
Quritish 
kamerasidagi 
haroratning 
tahminiy 
ko‘rsatkichlari 
quyidagicha: 
- pechdan kameraga o‘tish joyida - 180-200
0
S; 
- kameradan chiqish joyida - 90-100
0
S. 
Keyin quruq listlar chiqarish trasportyori yordamida plitalarning 
chetlarini tezkor kesish stanogiga va undan tayyor mahsulotni tahlash 
stoliga o‘tkaziladi. Tayyor mahsulot tagliklarga taxlanib, tayyor mahsulot 
omboriga yuboriladi.