Zamonaviy qurilish materiallari, buyumlari va texnologiyalari

Izohlar (9 va 10 – jadvallarga):
1) Qiymatlarni aniqlash uchun tashqi suvoqning qalinligi 2 sm qilib, λ_R =0,87 Vt/(m^.K) va ichki suvoqning qalinligi 1,5 sm qilib, λ_R =0,70 Vt/(m^.K) deb olingan.
2) Qiymatlarni aniqlash uchun suvoqning yuqori qatlamidan 1 sm λ_R = 0,87 Vt/(m^.K) va suvoqning ichki qatlamidan 1,5sm λ_R =0,70 Vt/(m^.K) qilib olingan.
Tashqi qurilish elementlarining tovush izolyatsiyasi shunga muvofiq bo‘lishi kerakki, bunda qurilishning biror hududidagi shovqining mahalliy darajasi (11 – jadval) sanitariya me’yorlarida tavsiya etilgan qiymatgacha (10 – jadval) pasaytirilishi kerak. Tashqi elementlarning tovush izolyatsiyasi darajasi derazalarni qurishda, panjara va ochiluvchi deraza eshiklarini ham e’tiborga olganda, texnik va iqtisodiy imkoniyatlar chegarasida bo‘ladi.
10 – jadval
Izolyatsion suvoqning turli qalinligida izolyatsiyali suvoqsiz va suvoqli (λ_R=0,07 Vt/(m^.K) tashqi devor uchun issiqlik uzatish koeffitsientlari k

Terish		Izolyatsion suvoksiz devor	Izolyatsion suvoqning pastki qatlamli devor
Issiklik utkazuvchanlik	kalinligi		5 sm	6 sm	7 sm	8 sm	9 sm	10 sm
ΛR, (Vt/K)	S, sm	k, Vt/(m²^.K)	k, Vt/(m²^.K)	k, Vt/(m²^.K)	k, Vt/(m²^.K)	k, Vt/(m²^.K)	k, Vt/(m²^.K)	k, Vt/(m²^.K)
0,11	24,0	0,42	0,32	0,31	0,30	0,28	0,27	0,26
	30	0,34	0,26	0,26	0,25	0,25	0,24	0,23
	36,5	0,28	0,23	0,23	0,22	0,21	0,21	0,20
0,13	24,0	0,49	0,36	0,34	0,33	0,31	0,30	0,29
	30	0,40	0,31	0,30	0,28	0,27	0,26	0,25
	36,5	0,33	0,27	0,26	0,25	0,24	0,23	0,23
0,15	24,0	0,55	0,40	0,38	0,36	0,34	0,32	0,31
	30	0,44	0,34	0,32	0,31	0,29	0,28	0,27
	36,5	0,38	0,30	0,29	0,27	0,26	0,25	0,25
0,17	24,0	0,61	0,43	0,40	0,38	0,36	0,34	0,33
	30	0,51	0,37	0,35	0,34	0,32	0,31	0,29
	36,5	0,42	0,32	0,31	0,30	0,28	0,27	0,26
0,19	24,0	0,68	0,46	0,43	0,41	0,38	0,36	0,35
	30	0,56	0,40	0,38	0,36	0,34	0,33	0,31
	36,5	0,47	0,35	0,34	0,32	0,31	0,29	0,28
0,21	24,0	0,74	0,49	0,45	0,43	0,40	0,38	0,36
	30	0,61	0,43	0,40	0,38	0,36	0,34	0,33
	36,5	0,51	0,38	0,36	0,34	0,32	0,31	0,30
0,23	24,0	0,79	0,51	0,48	0,45	0,42	0,39	0,37
	30	0,66	0,45	0,42	0,40	0,38	0,36	0,34
	36,5	0,56	0,40	0,38	0,36	0,34	0,33	0,31
0,25	24,0	0,85	0,53	0,50	0,46	0,43	0,41	0,39
	30	0,71	0,47	0,44	0,42	0,39	0,37	0,35
	36,5	0,60	0,42	0,40	0,38	0,36	0,34	0,32
0,30	24,0	0,99	0,58	0,54	0,50	0,47	0,44	0,41
	30	0,82	0,52	0,49	0,45	0,43	0,40	0,38
	36,5	0,70	0,47	0,44	0,41	0,39	0,37	0,35
0,40	24,0	1,23	0,66	0,60	0,55	0,51	0,48	0,45
	30	1,04	0,60	0,55	0,51	0,48	0,45	0,42
	36,5	0,89	0,55	0,51	0,47	0,44	0,42	0,39
0,50	24,0	1,44	0,72	0,65	0,59	0,55	0,51	0,47
	30	1,23	0,66	0,60	0,55	0,51	0,48	0,45
	36,5	1,06	0,61	0,56	0,52	0,48	0,45	0,42
0,60	24,0	1,63	0,76	0,68	0,62	0,57	0,53	0,49
	30	1,40	0,71	0,64	0,59	0,54	0,50	0,47
	36,5	1,22	0,61	0,70	0,76	0,40	0,49	0,55
0,70	24,0	1,79	0,73	0,85	0,96	0,45	0,56	0,65
	30	1,56	0,68	0,80	0,88	0,44	0,53	0,61
	36,5	1,36	0,64	0,74	0,82	0,42	0,51	0,58
0,80	24,0	1,94	0,75	0,89	1,00	0,46	0,57	0,67
	30	1,70	0,71	0,83	0,93	0,45	0,55	0,63
	36,5	1,49	0,67	0,78	0,86	0,43	0,52	0,60
0,90	24,0	2,08	0,77	0,91	1,03	0,47	0,58	0,68
	30	1,83	0,73	0,86	0,97	0,45	0,56	0,65
	36,5	1,61	0,69	0,81	0,90	0,44	0,54	0,62
1,0	24,0	2,20	0,78	0,94	1,06	0,47	0,59	0,69
	30	1,94	0,75	0,89	1,00	0,46	0,57	0,67
	36,5	1,73	0,71	0,84	0,94	0,45	0,55	0,64

11 – jadval

Turar-joylarda asosiy shovqin darajasi (Germaniya tajribasi misolida)

Xonaning turi, hudud	Tavsiya etiladigan shovqin darajasi
	kunduzi	kechasi (22.00 dan 7.00 gacha)
Yotoqxonada deraza ochiq bo‘lganda (maxalliy qoidalardan qat’iy nazar)	30 dB (A)	25 dB (A)
Turar-joy xonalarida	45 dB (A)	35 dB (A)
Bog‘larda, ayvonlarda va h.k.	35 dB (A)	B (A)

Ichki qurilish elementlarining tovush izolyatsiyasi– bu yashovchilarning shaxsiy ehtiyojlari, ularning odatlari, oilaning yosh tarkibi, har bir alohida kishining psixik va jismoniy holati masalasidir. Bundan tashqari, vaqt o‘tishi bilan o‘zgarishlar yuz berishi va ayrim xonalarning vazifasi o‘zgarish mumkin.

12 – jadval

Yo‘l qo‘yiladigan shovqin darajasi (Nemis muhandislari uyushmasining tavsiyalariga muvofiq 2058, 1973)

Hudud	Yul qo‘yiladigan shovqin darajasi
	kunduzi	kechasi
Sanoat hududlarida	70 dB (A)
Sanoat inshootlari miqdori ko‘p bo‘lgan hududlarda	65 dB (A)	50 dB (A)
Oddiy turar-joylarda	55 dB (A)	40 dB (A)
Turar-joylarda (massivlarda)	50 dB (A)	35 dB (A)
Kurort va sanatoriya hududlarida, shuningdek kasalxona hududlarida	45 dB (A)	35 dB (A)

Loyihalashda shunday bir asosiy qoida amal qiladiki, binolar ichida tinch xonalar (masalan, yotoqxona) tinch xonalar yonida joylashtirilishi, shovqin xonalar esa (turar-joy xonalari) – shovqin xonalar yonida joylashtirilishi kerak. Jim-jit va shovqin xonalar o‘rtasida bufer hududlar (dahlizlar, vannaxonalar, hojatxonalar) joylashtirilishi kerak. Shunday qilib, turar-joy binolari ichida turli xil devorlar va to‘siqlar uchun zarba shovqinlaridan tovush izolyatsiyasiga va izolyatsiyaga turlicha talablar kelib chiqadi, ularni me’mor loyihalash jarayonida uy egasi bilan kelishishi va u bilan birga aniqlashi kerak.