|
I.Asosiy Qism
Shahsiy kompyuterlar uchun ishlab chiqariladigan integrallashgan va
integrallashmagan protsessorlar mavjud bo’lib, CPU (Central Processing Unit)-
operatsiyalar bajarish uchun bo’lsa GPU (Graphics Processing Unit)- grafik
ma’lumotlarni tashish uchun kerak bo’ladi.
Integrallashgan – CPU va GPU bitta integrallashgan platada joylashgan
bo’lib yuqoridagi rasmda ham aniq ko’rinib turibdi. Misol uchun oladigan bo’lsak
Intel
kompaniyasining
yangi
Core
iX
turkumdagi
mikroprotsessorlarida
integrallashgan platadan foydalanilgan
Inntegrallashmagan – CPU va GPU kata integrallashgan platada alohida
holatda joylashgan bo’ladi. Bu rasmda ham chiroyli misol tariqasida keltirilgan.
Endi ularning texnik ko’rsatkichlari haqida fikr yuritsak. Ularni qo’ldan
kelgancha keltirib o’tsak
4
•
Mikroprotsessorning arhitekturasi;
•
Mikroprotsessorning yadrolar soni (Core);
•
Mikroprotsessorning chastotasi (GHz);
•
Mikroprotsessorning kesh xotirasi (Chache);
•
Mikroprotsessorning o’lchamli texnologiyasi (nm);
•
Mikroprotsessor shinasining chastotasi (FSB);
•
Mikroprotsessor controller bilan bog’lanish tezligi (QPI); va boshqalar
•
Mikroprotsessor arxitekturasi – foydalanuvchi nuqtai nazaridan qaraladigan
mantiqiy tuzilish bo’lib, MP tizimini tuzish uchun zarur bo’ladigan funktsiyalarning
apparatlar va dasturlar vosita amalga oshirilishiga ko’ra mikroprotsessorda joriy
etiladigan imkoniyatlarni belgilab beradi. x86(x32) va x64 kabi ifodalarga ko’plab
duch kelammiz va shu protsesorning arhitektusining belgisi hisoblanadi
Mikroprotsessorning yadrolar soni- parallel ravishda ma’lumotlarni qayta
ishlovchi ko’rsatkichi bo’lib bu qancha ko’ sinli bo’lsa kompyuter ma’lumotlarni
tezroq qayta ishlashga erishadi. Bu ikkaga karrali ravishda o’sib boradi. Masalan 1,2,4
va hokazo Mikroprotsessorning chastotasi – bu kompyuterning taktik tezligi
bo’lib, hozirgi kunda GHz larda o’lchanmoqda (operatsiyalar soni / sekund )
sekundiga sodir bo’la oladigan amallar soni. Bu ko’rsatkich qancha yuqori bo’lsa ko’p
funktsiyali dasturlar va o’yinlarda qo’lkeladi.Hozirgi kunda normar chastota 2.5GHz-
3.6 GHz atrofida qo’llanilmoqda. Lekin odatda bu parametr uncha katta qiymatda
ishlamaydi. O’rtacha 400-1000 MHz qismini ishlatiladi. Bazan esa 100 Mhz ham
ishlab turaveradi.
5
Mikroprotsessorning kesh hotirasi – Kompyuter platasidagi yagona
sinxron ishlovchi hotira qismi bo’lib operatsiyalarning ehtimolligini bashorat qiluvchi
va opratsiyalarni ketma ketlik algoritmini saqlab turuvchi vazifasini o’taydi. Bu hotira
hozirgi kunda 3 bosqichdan iborat bo’lib L1,L2 va L3 deb belgilanadi. Optimal variant
L2 bosqich 2MB L3 bosqich esa 4-6MB bo’lib kelmoqda.
Mikroprotsessorning o’lchamli texnologiyasi – Bu bo’lim protsessorning
quvvat sarflaydigan parametrini ifodalab uning mikro ko’rinishdagi holati haqida
ahborot beradi.Masalan hozirgi kunda 40-9 nm lik ashyolardan foydalangan holda
mikroprotsessorlarni yasab kelishmoqda.
Mikroprotsessor shinasing chastotasi – Bu protsessorni controller va RAM
bilan bog’lovchi transport hisoblanadi. Ko’zga ko’ringan holatlari 1333MHz 2666
MHz. Mikroprotsessor va controller va boshqa mikrosxemalar bilan bog’lanish
tezligi- Parallel polosali uzatish liniyasi bo’lib ma’lumotlarni Core-Core va Core-
Chipset yo’nalishda tashiydi Hozirgi kunda 5.6-25.6 GT/s normal hisoblanadi.
Intel,
AMD
,Motorola
kompaniyalari
ozlarining
turi
hil
mikroprotsessorlarini ishlab chiqarmoqda. Yetakchilari Intel va AMD bo’lib hozirda
juda kuchli protsessorlari mavjud. Intel firmasining Celeron, Pentium, Core iX ,Xeon
markali ;AMD firmasining
Ryzen, Athlon, A-Series,
G-
Series, R-Series, Epyc va
shu
kabilari.
6
Endi birorta Intel protsessorini ko’rib chiqsak misol uchun Intel Core i9 9900
seriyasi
10 yadroli, 3.5 GHz va max 4.4GHz lik CPU, 19.25 MB smart kesh hotira, QPI
8GT/s, Quvvati 165 W. Arxitekturasi x86 x64
AMD firmasining AMD Ryzen Threadripper 3990x markali protsessorini ko’rib
chiqsak
Yaderlar soni-64 ta, Potokar soni 128 ta, bazaviy chastota-2.9 GHz, max
chastota–4.3GHz L1=4MB, L2=32MB,e’tibor bering L3=256MB(AMD EPYC 7742
da ham shunday), shina chastotasi=3200MHz, arxitekturasi x32 x64 . Bu firmaning
yana bir a’zosi bo’lmish AMD EPYC 3000 bir hususiyati bilan lol qoldiradi. Uning
integrallashgan tizimi yordamida e’tibor bering 4 kanalli
7
(DDR4) 1TB gacha RAMni qabul qila olar ekan, bu shunchaki mo’jiza.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
