4.6. Sinov natijalarini analitik qayta ishlash. 1) (3.21) formuladan foydalanib, sinovdan o'tgan n ta namunaning har bir i soniga to'g'ri keladigan egilish kuchining qiymatlarini hisoblang.
2) Hisoblash natijalarini 3.4-jadvalga kiriting.
3.4-jadval - Egiluvchanlikda tog` jinslarining mustahkamligini aniqlash natijalari
Namuna raqami
Jinsning nomi
Namuna iametri d, см
Namuna alandligi h, см
Buzuvchi kuch Pmax, кгс (Н)
Bukishga bo’lgan chidamlilik изг
кгс/см2
Па
1
2
i
n
4.6. Tajriba natijalarini ishlash, hisobot tuzish 1. Tekshirilgan jinslarning nomi va tuzilishini aytib bering.
2. 3.13-rasmdagi sinov moslamasining diagrammasini uning elementlarining o'lchangan haqiqiy geometrik parametrlari bilan chizing: po'lat tayanch halqasi va halqali shtamp (puanson).
3. Tog' jinslarining namunalarini sinovdan o'tkazish va ularning mustahkamlik parametrlarini aniqlash natijalari laboratoriya ishi hisobotida matn tavsifi, barcha o'lchangan ko'rsatkichlar va hisob-kitoblarning raqamli qiymatlari, ular asosida tuzilgan, diagrammalar bilan tasvirlangan jadvallar shaklida joylashtirilishi kerak.
4. Hisobot oxirida xulosalarning qisqacha mazmunini joylashtiring.
Nazorat savollari Tog‘ jinslarining mustahkamlik chegarasi deganda nima tushuniladi?
Tog' jinslarining bukilish chegarasi deganda nima tushuniladi?
Tog' jinslarining mustahkamligi asosan qaysi omillarga bog'liq?
6-Tajriba ishi TOG‘ JINSLARINING ISSIQLIK SIG‘IMI. Ishning maqsadi: tog‘ jinslarining solishtirma issiqlik sig‘imini kolorimetrik usulda aniqlash.
6.1. Tog‘ jinslarining solishtirma issiqlik sig'imini aniqlashning kolorimetrik usuli. Tog‘ jinslarining issiqlik sig'imi odatda kalorimetrik usul bilan aniqlanadi va issiqlik balansi tenglamasi yordamida hisoblanadi. Usul quyidagicha. Massasi mп boʻlgan togʻ jinsi namunasi tп haroratgacha qizdiriladi va massasi mc boʻlgan kalorimetrik shisha idishga (4.1-rasm) qoʻyiladi, unda boshlangʻich harorati t0 boʻlgan mв massali suv boʻladi. Tog‘ jinsi namunasi issiqlik chiqaradi va mos ravishda kalorimetrning suv va shisha idishi uni oladi. Tog' jinsi namunasi issiqlik chiqaradi va mos ravishda kalorimetrning suv va shisha idishi uni oladi.
Shuni hisobga olish kerakki, tosh namunalarini isitish harorati 100° C dan yuqori bo'lgan hollarda issiqlikning bir qismi suv bug'lari bilan birga kalorimetrdan bug‘lanadi.
Termometrni (4.1-rasmga qarang) va aralashtirgichni isitish uchun issiqlik miqdori ahamiyatsiz hisoblanadi va hisob-kitoblarda hisobga olinmaydi.
Issiqlik almashinuvi natijasida t2 harorati (taxminan 5-10 daqiqadan so'ng) kalorimetrda o'rnatilganda, tog‘ jinsi namunasi, suv va shisha idish uchun bir xil bo‘ladi.