Zamonaviy kon muhandisi quyidagilarni bilishi kerak

Nazorat savollari

1. 
   To ‘kma og ‘irlik qanday aniqlanadi?
   
2. 
   Bo ‘shoqlansh koeffitsenti nima?
   
3. 
   Sochiluvchan tog‘ jinslariga nimalar kiradi?
   

5-tajriba ishi
TOG‘ JINSLARINING BUKILISHGA (EGILISH) BO‘LGAN CHIDAMLILIGINI ANIQLASH
Ishning maqsadi: tog‘ jinslarining bukilishga egilishga bo‘lgan chidamliligini aniqlash.
5.1. Nazariy asoslar
Gorizontal va qiya tayyorlovchi kon lahimlari (qatlamli va dala shtreklari, kvershlaklar va boshqalar) va tozalash kon lahimlari, shuningdek, turli maqsadlardagi kameralar shifti jinslari egilish kuchlanishlarini ko‘proq uchraydi. Ushbu kon lahimlarining shiftini turg‘unlik yechimlarini, shuningdek, bir qator boshqa kon texnik va texnologik muammolarini hal qilish uchun tog‘ jinslarining egilishdagi chidamliligini bilish kerak.
Chidamlilik - bu tog‘ jinslarning asosiy fizik xususiyatlaridan biri bo‘lib, u tashqi kuchlarga to‘liq buzilishiga qarshilik ko‘rsatish qobiliyatini tavsiflaydi.
Tog‘ jinslarining mustahkamligi (qattiq jism sifatida) kritik mexanik kuchlanishlarning kattaligi, ya’ni jinsning buzilgan kuchlanishlari bilan belgilanadi. Bu kuchlanishlar tog‘ jinslarining mustahkamlik chegarasi deyiladi.
Tog‘ jinslarining bukilishga egilishga bo‘lgan mustahkamlik chegarasi , siqilish va cho‘zilish intervali oralig‘ida bo‘ladi.
>
Tog' jinslarining va , va o‘rtasidagi nisbatlar, ularning moddiy tarkibi va tuzilishiga, ayniqsa g‘ovakdorligi va qatlamlanishga qarab, keng diapazonda o‘zgaradi.
Tog‘ jinslarining bukilishga bo‘lgan chidamliligini aniqlash quyidagi empirik formula orqali hisoblanadi

bu yerda – tog‘ jinslarining bukilishga bo‘lgan qarshilik chegarasi, кгс/см²;
P_max – maksimal buzish kuchi, кгс;
h – namuna balandligi (qalinligi), см.
Taxminiy hisob-kitoblar uchun xatoligi 10% dan ko‘p bo‘lmagan holda, h = 1 sm ekanligini hisobga olgan holda, tog‘ jinslarining bukilishdagi mustahkamlik chegarasini soddalashtirilgan empirik formuladan foydalanib hisoblash mumkin.

bu yerda – – tog‘ jinslarining bukilishga bo‘lgan qarshilik chegarasi, кгс/см²;
P_max – maksimal buzish kuchi, кгс.