Zamonaviy jangovar shikastlovchi vositalar

Samarqand viloyati Kattaqo’rg’on tumani 12-umumiy o’rta ta’lim makabi

«CHAQIRUVGA QADAR BOSHLANG’ICH TAYYORGARLIK»

fani o’qituvchisi N.M. Pardayevning

«Yadro qurollari» mavzuidagi


Dars ishlanmasi

Samarqand 2021

ZAMONAVIY JANGOVAR SHIKASTLOVCHI VOSITALAR

Mavzu: Yadro quroli

Maqsad:

1) O’quvchilarga ommaviy qirg’in qurollari haqida ma’lumot berish

2) Yadro quroli qullanilganda ro’y berishi mumkun bo’lgan hodisalar

3) Yadro quroli qullanilganda himoyalanish usullari

Dars tipi . Nazariy

Dars uchun jixozlar: O’quv qullama, ko’rgazma qurollar, vedio rolik

Fanllar oro bog’lanishi: Fizika ,Kimyo,Biologiya

Dars o’tiladigan joy: Sinf xonasi

Avtomatning vazifalari va jangovar xususiyatlari, ishlash jihatlari. Taniqli

rus ixtirochisi Mexail Timofeyevich Kalashnikov tomonidan yaratilgan

avtomat hozirgi kunda ham bir qancha mamlakatlarning qurolli kuchlarida

qullanib kelinmoqda. U otish qurollarning eng asosiysi hisoblanadi.bu qurol

tuzulishi va qo’llanishi jihatidan qullayligi bilan boshqa qurollardan ajralib

turadi.

M.T.Kalashnikov tomonidan yaratilgan avtomat o’zining ixchamligi

Jongovar ko’rsatkichlarining ustunligi ,qo’llashda qulay bo’lganligi uchun hozirgi kunda Qurolli Kuchlarimizda keng qo’llanilmoqda. Kalashnikov avtomati askarning shaxsiy quroli bo’lib ,dushman kuchlarini safdan chiqarish uchun qo’llaniladi . Avtomatga nayza-pichoq o’rnatiladi va undan qul jangi paytida qo’llaniladi .

Avtomatning to’xtovsiz avtomatik tarzda o’t ochishda poroxli gaz enirgiyasini zatvor ramaning gaz porshini stvol kanaliga yetkazib berish orqali bajariladi .

Qurollanshga V.Sobelnikov raxbarligida bir gurux muhandisixtirochilar tom-

monidan 1974-yilda kalibri kichikroq bo’lgan yangi 5,45 mm.l patrono’qlar qa-

bul qilindi .

Ushbu patron og’irligi 10,6 g, o’qi 3,4 g, poroxning uloqtirgich zaryadi 10,45 g

Patron uzunligi 56,7 mm, gilzasining uzunligi 39,5 mm, o’qning boshlang’ich tezligi

900 m/s , og’iz qismidan chiqadigan energiyasi 1316 J . Gilza shisha simon shakilda gardishsizdir . O’q 350 metir masofadagi 5mm po’lat qatlamni bemalol teshib o’ta oladi . Shu patron asosida yangi avtomat AK-74 quroli ixtiro qilindi .

AK-74 ning qismlari AKM qurolidan olingan . AK-74 qurolining stvoli og’ziga silindr shaklida tormozlovchim kompensatorlarning o’rnatilishi, otish davrida turtuvchi kuch ta’sirini kamaytirish bilan birga , o’qlarni g’uj bo’lib , bir yerdagi nishonlarga aniq tegishini ta’minlaydi .

AK-74 qurolining og’irligi o’qdon bilan birgalikda hisoblaganda 3,6 (3.5) kg, o’qlar bilan to’ldirilgan o’qdon og’irligi 0,23 kg , avtomatning uzunligi 956 mm, stvol uzunligi 415mm ,mo’ljalga otish masofasi 1000 m, harakatlanuvhi nishonlarga to’g’rilab o’t ochish masofasi 625 m, o’q otishning tezlik sur’ati bir daqiqada 600 marta ,otashning jangovar tez miqdori , avtomatik bir daqiqasiga 100 taga ,yakka tartibda esa 40 tagacha bo’lib , o’qdonga o’qlar sig’imi 30 taga mo’ljallagan .

AK-74 quroli AKM quroiga nisbatan o’q uzilishning samaradorligi 1,2-1,6 baravariga ortiqligi bilan birga , bir qancha qulayliklariga ham egadir . Otishni amalga oshirishda oddiy va havoda otilganda , iz qoldiruvchi o’q (patron) lardan foydalaniladi. Qo’l jangi oishuvlarida esa AKM qurolinikiga o’xshash og’rligi biroz soddalashtirilgan nayza-pichoq ham o’rnatiladi . AK-74 avtomatiga o’t ochish samaradorligini yanada oshirish maqsadida , stvol ostiga kalibri 40 mm GP-25 granatomyoti o’rnatiladi. AK-74 avtomati bilan bir vaqtida qo’ndog’ metaldan yasalgan , yon tomonga buklanadigan AKS-74 quroli yaratildi