Zamonaviy futbol stadioning landshaft dizaynini yaratish

ZAMONAVIY FUTBOL STADIONING LANDSHAFT DIZAYNINI YARATISH

REJA:

1-bob. Landshaft dizayin yaratish asoslari va texnologiyalari

1. 
   Landshaft dizayin tushunchasi va uning ahamiyati.
   
2. 
   Landshaft dizayn yaratish asoslari.
   
3. 
   Landshaft dizayn yaratish texnologiyalari.
   

2-bob. Futbol stadionlarini loyihalashtirish va landshaft dizaynini yaratish.

2.1. Zamonaviy futbol stadionlarini loyihalashtirish.

2.2 Futbol stadionlaring landshaft dizaynini yaratish.

3-bob. 3D max dasturida zamonaviy futbol stadionining landshaft dizaynini yaratish texnologiyasi.

3.1. ...

Xozirgi media soxasi eng rivojlangan davrga kelib barcha rejalashtirilgan qurilish va tamirlash obektlarida, bino-inshoatlarda, bog’-parklarda, katta yirik savdo majualaridan tortib kichik dukonlargacha, uy-joy qurilishlarida, kucha tamirlash ishlarida manzarali kuchalar qurishda ham oldindan rejalashtirilgan holda ish boshlanadi. Hozirgi kunda eng kop uchraydigan hollardan biri shaxrimiz buylab bir biridan zamonaviy kup qavatli uylar yoki smart darajasidagi biznes markazlar qurilmoqda. Bunda alabatta aytish mumkinki agar xarid qilish uchun savdo ofislariga borar ekanmiz bizga uning modelini yani 100 martalab ming martalab kichiklashtirilgan modelini kursatishadi. Bularning hammasi Aynan men bitiruv malakaiy ishimni qilishim jarayonida foydalanayotgan 3ds MAX dasturida yaratilgandur. 3ds MAX dasturining imkoniyatlari shunchalik kengki hali qurilishi boshlanmagan butun boshli smart inshoatni to’liq tsavur qiladigan darajada va realidan deyarli farq qilmaydigan darajada yaratib quyish mumkin. Dasturning eng qiziqarli va ustunlik tomonlaridan biri ham shundaki hattoki eng mayda bulaklarigacha realidan farq qilmaydigan qilib yaratib quyib taqdim qilish mumkin. Buning yaqqol misoli esa men Bitiruv malakaviy ishimni bajarish davomida eng Zamonaviy futbol stadionining o’zim tasavur qiladigan darajada yaratdim. Buning natijasida quyidagi bilimlarni egalladim:

• 
  3ds MAX dasturi imkoniyatlari cheksiz va bu kelajak kasbi.
  
• 
  3ds MAX dasturida yaratgan obektimizning modelini taqdimot uchun video va fato kurinishlarida oishimiz mumkin.
  
• 
  Landshaft dizaynerlik va ladshaft arxitektorlik kasbi kelajak kasbi.
  
• 
  Landshaft dizaynirlikni boshqa media sohalari bilan birgalikda zamonaviy sohaga aylantirish mumkin.
  
• 
  Landshaft dizaynerlik va oldindan modellashtirish sohalari eng tarixiy sohalardan biridur va kelajakdagi turmush tarzimizni yaxshilash uchun muhimdir.
  

3ds Max dasturi bir qancha og’ir dasturlardan hisoblanib kompyuterdaan xaraktrestka talab qiladi. Lekin kopchilik o’rganuvchilar kompyuteri yuqori talablarga javob berolmagani sababli dasturning eskiroq versiyalarini yuklab olganlari maqul. Men bitiruv malakaviy ishimni bajarish davomida dasturning 2014 yilgi versiyasidan foydalandim.

3D Studio MAX uch o’lchovli modellashtirish va ko’rgazmali namoyish qilish-ning (vizualizasiya) yangicha bosqichi hisoblanadi. Bu dastur yordamida yuqori sifatli animasiya va uch o’lchovli modellarni professional darajada yaratish mumkin. Bunda siz ikki o’lchovli va uch o’lchovli ob’yektlarni qo’llashingiz mumkin. Bu nima degani dastur foydalanuvchilariga malumki dasturda standart premitivlar bor.

To’g’ri chiziq yani obektlarni chizib olish uchun ishlatiladi.

Nuqta- uz nomidan malumki kerakli nuqtalarni belgilab olish uchun.

Yuza(plean)-eng kup foydalanadigan obektlardan biri.

Slinder, kub, pramida, konus, shar, box, kabi eng mashhur premitivlar bor.

Men uz ishimni bajarish davomida yuqorida nomini keltirgan standart peremitivlardan yaratishga harakat qildim.bu dastur imkoniyatlari shunchalik kengki oddiy box dan ixtiyoriy narsa xosil qilish mumkin. Bu primetivlardan tashqari dasturda yorug’lik elimentlari va kamera ham keng qullaniladi. Va yana muhim jihati rang yani tashqi kurinishidir.

Bu dastur yordamida yuqori sifatli multiplikasion filmlar, ma’lum fanlar bo’yicha ko’rgazmali dasturlar tuzish mumkin.

Ob’yekt sirti uchun turli material tanlashingiz mumkin, ya’ni unga masalan shaffof yoki g’adir-budir sirt berishingiz mumkin bo’ladi.

Qurish maydonida yaratilgan ob’yektlarni harakatlantirib, kichik animasiya hosil qilish mumkin. Buning uchun {Animasiya} tugmasini bosib, kadrlarni o’zgartirgan holda ob’yektni harakatlantirish bilan oxirgi kadrga kelinadi. So’ngra animasiya panelidan {Play} tugmasi bosiladi. Natijada kadrlar almashinib, animasiya hosil bo’ladi. Bu yaratilgan animasiyani fayl ko’rinishida komp’yuter xotirasida saqlash va istalgan video tasvirlarni o’qiy oladigan dastur yordamida o’qishimiz mumkin. Fayl *.avi kengaytmali formatda saqlanadi.

3 Ds max dasturi yordamida ob’yektni bir necha toifalarga ajratish mumkin:

Geometry (Geometriya)

Shapes (Shakllar)

Lights (Youg’lik manbai)

Camers (Kameralar)

Helpers (Yordamchi ob’yektlar)

Space Wars (deformasiya hajmlari)

Systems (qo’shimcha qurilmalar).

Ishni boshlashdan avval eng avvalo interfeysi bilan yaxshilab tanishib olish zarur. Dasturning modiferi list bo’limi imkoniyatlari va standart premitivlari bilan tanishib bo’lgach. Uni tafakkur yordamida yaratish rejasini ya’ni algoritimini yaaratib olish zarur

1. 
   Qanday kurinishda Stadion yaratmoqchi.
   
2. 
   Ishni qaysi qismidan boshlash rejasi
   
3. 
   Ichki qismi, ya’ni uyin maydonini chizib olish.
   
4. 
   Tomoshabinlar uchun o’rindiqlar joylashtirish.
   
5. 
   Tashqi qismini yaratish.
   
6. 
   Tashqi kurinish qismini berish, ya’ni rangi, dizyni, va h.k.
   
7. 
   Atrofidagi yulaklarni yaratish.
   
8. 
   Utirish va dam olish maskanlari
   
9. 
   Kukalamzorlashtirrish
   
10. 
    Manzarali daraxt va gulli o’simliklarni joylashtirish.
    
11. 
    Parkofka qismlarni yaratish.
    
12. 
    Yul transport va shaxarga bog’langan qismini moslashtirish.
    
13. 
    Umumiy uzaro bog’liklikni mujassamlashtirish.
    
14. 
    Yorug’lik va kameralarni joylashtirish.
    
15. 
    Animatsiya jarayoniga tayorlash.
    
16. 
    Video va rasm kabi tayor modelni olish
    

Ishni boshlashdan avval nima qimoqchi ekanligimizni aniqlab olishimiz zarur, yani stadionni qanaqa shakilda yaratmoqchimiz. Xozirgi rivojlangan davrda Arxitekturaviy taraflar juda ham rivojlangan. Jaxon futbol stadionlariga qarasak bir biriga o’xshamas turli arenalar guvohi bo’lamiz. Eng zamonaviylariga misol qilib o’zimizning “milliy” stadionni keltirish mumkin.

Rejamizga muvofiq uzimizga yoqqan zamonaviy futbol stadionini tanlab olamiz. 3ds MAX dasturida stadionning o’yin maydoni qismini yaratishning bir necha yullari bor. Boxdan foydalanish ham mumkin, lekin undanam soddaroq va qulayroq yo’li uning plane ya‘ni yuza standart premitividan foydalanib yasab olishimiz zarur. Olingan yuzani futbol maydonining o’lchamlariga mos ravishda chizib chiqamiz. Keyingi ishimiz maydonni yaqin qismini elimentlarini yaratib olish. Maydonnig tashqi tarafidagi kichik devorni yaratish ham maqsadga muvofiqdir. Shu bosqichda yoki keyinchalik ham qushib quyish mumkin darvoza tusinlarini va darvoza turini ham yartib olish mumkin.

Keyingi jarayon maydon atrofini o’rab turuvchi muhlislar uchun o’rindiqlar yaratishimiz kerak bo’ladi. Endi bu bosqichdan boshlab modelirning fantaziyasi zarur bo’ladi. Chunki futbol stadioning kurkamligi va muhtashamligi o’rindiqlar soniga monand bo’lsa real hayotga yaqinroq bo’lishi mumkin. Eng muhimi stadion ichki tarafi dizayni o’rindiqlar soniga aynan bog’liq. ishlarni oddiy box standart premitiviga ishlov berib keltirib olish mumkin va bularni 3-bobda keltirib o’tganman.

Albatta yarib olingan barcha ishlarimizga o’zimizning fantaziyadan kelib chiqib rang berib chiqish zarur. Xayotiy misollarda ham har bir stadionning har bir elimentining rangi o’ziga mos bo’lishi zarur. Lekin biz dastur imkoniyatlaridan maksimal foydalangan holda real holatdagi rangini elimentimizga material sifatida berishimiz zarur. Bu ham qulay ham dizayniga mos natija olish imkoniyati bo’ladi. 3dsMAX dasturi va lumion dasturi foydalanuvchilari uchun rang berish jarayoni unchalik ham murakkab ish emas. Eng oddiy yo’li klaviaturadan M tugmasini bosgan holda rang berishni boshlaymiz.

Bitiruv Malakaviy Ishimning eng muhim qismi ya’ni aynan tanlagan mavzuyimga mos qismi tashqi qismini bajarishni boshladim, o’rindiqlar tashqi qismini davom ettirgan holda stadion tashqi ko’rinishini yaratib olamiz. Bu bosqich eng oson lekin eng maroqli joyi hisoblanadi, shu bilan bir qatorda eng asosiy qismi hamdur. Chunki stadionning tashqi ko’rinishi ishimning natijasiga bo’liq. Xattoki landshaft dizayni va tashqi muhitda yaratmoqchi bo’lgan elimentlarimni ham aynan stadionimning tashqi ko’rinishiga bog’liq holda yaratmoqchiman. Ishni bajarishim davomida Amaliy ishim rahbarlari va komyuter grafikasi fani o’qituvchilarim bilan maslahatlashgan holda imkon darajasida dizayn berishga harakat qildim. Eng yaxshi taraflari sifatida uning kreativlik va jozibadorligiga, zamonaviyligiga etibor qilish joiz deb bildim.

Umuman olganda stadion qurilishida eng muhim omil sifatida uning joylashuviga etibor berish kerak. Uni shaxar hududida qancha joy olishi va yul transport harakatiga qanday ta’siri haqida. Bizning sharoitimizda shaxar sharoitida katta o’yinlar bor vaqtda transport harakati qisman yoki to’liq cheklanadi va insonlar, ya’ni futbol ixlosmantlari kun davomida harakati ko’zatiladi. Shuning uchun stadionning yaqin va uzoq qismida yurish yo’laklarrini yaratish zarur. Buni yer qismini plane premitiviga ishlov berib yaratish mumkin. Yoki boshqa variant usha mashxur box standart premitiviga ishlov berish orqalidir.

O’zingizga malumki Zamonaviy futbol stadonining atrofi bir tarafdan jaxon tajribasidan kelib chiqgan holda aytish mumkinki ajoyib dam olish va sayohat maskaniga ham aylanadi. Buni uchun insonlarga qulaylik yaratish maqsadida salqin joylarni suuniy va tabiiyligini saqab qolgan holda yaratish, dam olish uchun utirish joylarini yaratish, kichik ovqatlanish va boshqa ehtiyojlarni qondiruvchi elimentlarni yaratib quyish zarur. Masalan Kuchma savdo majmualari bo’lishi mumkin. Bu tabiiy holki yulaklaarning ayrim joylarini kengroq qilib o’tirish va dam olish uchun o’rindiqlar joylashtirish maqsadga muvofiq.

Texnika asri kundan kunga rivojlanyotgan davrda avtomobil bilan harakatlanadigan Futbol ixlosmantlarini toppish unchalik ham muanmoli ish emas, biz bir necha o’n ming kishilik Stadion loyixasini qilib chiqsagu uning avtomobillar uchun avtopark qismi bo’lmasligi stadionimiz qulayligiga keskin tasir qiladi.

Shaxar sharoitida ham ob-havo tozaligi ham dizayn qismiga etibor bergan holda atrof maydonining va landshaft dizaynini umumiy qilib olganda kukalamzorlashtirishlarsiz tasavvur qilib bo’lmaydi.

Insonlarni va dam oluvchilardan tashqari stadionimizning landshaft dizayni qismini manzarali daraxitlarsiz tasavur qilib bo’lmaydi. Hozirgi kunda o’simlikshunoslar tarafidan aynan manzara beruvchi milionlab daraxit navlari yaratilmoqda. Buni dastur orqali landshaft dizayn qismiga joylashtirsak katta yutuqqa erishishimiz mumkin. Chunki stadion quruvchi ham qurdiruvchi ham uning tashqin kurinishiga katta e’tibor beradi. Dizayner ham shahar kirinishiga ham stadion dizayniga mos ravishda daraxitlarni joylashtirishi zarurdir. Daraxitlardan tashqari gulli o’simliklarning joylashtirilishi dasturda bir qancha oson ish bo’lishi mumkindir lekin aynan ularning manzarasi daraxitlar bilan bog’langan holda katta yutuq keltirishi mumkin.

Stadionning qurilishidan avval dizaynerdan so’raladigan eng muhim qismi shaxarga nisbattan joylashishidir ya’ni boshqa obektlardan ajaralib turishi va uzida zamonaviylikni aks etirgan holda qurilishi zarur. Dizayner sifatida kelajakda atrofdagi binolar va yo’l bilan qanday bog’lanishini tasvirlab berishimiz ham muhimdir.

Tasavur qiling hamma obektlar yaratib olindi endi ularni bitta obekt qilib yig’sagu lekin daraxtlar gullarni yopib qolsa, mashinalar atrofdagi dukonlarni yopib qolishi mumkin. Stadion chiqish kirish darvozalarining notug’ri joylashishi ham katta muanmolarga olib kelishi mumkin. Shu kabi muammoli vaziyatlarni oldini olish maqsadida ham arxitektor ham dizayner, ham qo’ruvchi sifatida ularni to’g’ri joylashtirish kerak.

Ishimizni tayorladigu uni reklama qilishni bilmasak bu bizning eng katta xato-kamchiligimiz bo’lishi aniq. Buning uchun uni rasm va video taqdimotlarini yaratish zarur. Barcha modelllashtirish dasturlarida camera va yorug’lik bilan jihozlangan. Ulardam to’gri foydalangan holda yaratgan obektimizni ixtiyoriy taqdimnoma ko’rinishida olishimiz mimkin. Olgan video va foto fayllarimizga adobe perimeriPro dasturlari va adobe after effect dasturlari yordamida video holda qayta ishlashimiz mumkin. Foto fayllar kurinishida olishimiz uchun Photoshop dasturi eng qulay hisoblanadi.