|
ZAMONAVIY TA’LIMDA O‘QITUVCHI USLUBIY ISHINING AHAMIYATI
Narziyeva Mastura Sunnatovna
BVXTXKT
va
ularni
MO
xududiy
markazi
"
maktabgacha
.
boshlangich
va
maxsus
talim
metodikalari
"
kafedrasi
katta
o‘qituvchisi
Ta’lim
jara yonlarini
zamonaviylashtirish
jahon
talablariga
mos
o‘quvchilarni
tarbiyalash
,
ularga
ta’lim
berish
va
ta’lim
oluvchini
o‘z
ortlaridan
ergashtira
olish
uchun
bugungi
o‘qituvchiga
qanday
tartibda
yordam
berish
mumkin
?
Ular
munosib
ilmiy
,
uslubiy
va
ma’naviy
muhit
yaratilishining
yo‘llari
qay
tarzda
belgilanadi
?
Faqat
o‘qituvchilar
malakasini
oshirish
institutlari
yordamida
muayyan
muammolarni yechish
mukminmi
?
O‘qituvchi
,
o‘quvchilarga
ijodkorlik
muhitini
yaratish
orqali
o‘z
ustida
mustaqil
ishlay
olishi
,
izlanishi
,
mavjud
muammolarni yecha
olishini
qanday
tashkillashtirsa
bo‘ladi
?
kabi
savollar
o‘z yechimini
kutmoqda
.
Pedagogik
faoliyat
cheksiz
,
murakkab
,
sermehnatdir
.
O‘qituvchi
mehnatida
o‘zgarmagan
elementlar
mavjud
emas
doimo
bilim
sohasi
rivojlanadi
,
ya’ni
o‘qituvchi
o‘qitadigan
uning
asosi
bo‘lgan
o‘quvchilar
kontingenti
o‘zgaradi
,
pedagogika
fani
to‘lib
boradi
.
Bularning
barchasi
eng
muhim
bo‘lgan
mazmunni
,
maqsadga
mos
keladigan
o‘qitishning
shakl
,
usul
va
o‘qitish
vositalarini
,
o‘quv
jara yonida
o‘quvchilar
bilan
hamkorlikning
samarali
yo‘llarini
doimiy
ravishda
izlab
topishni
talab
etadi
.
O‘qituvchining
kasbiy
pedagogik
mahoratini
takomillashtirishning
qismi
,
uning
ilmiy
-
uslubiy
ishi
hisoblanib
,
u
quyidagilarni
nazarda
tutadi
,
ya’ni
to‘plangan
tajribalarni
tahlil
,
tizimlashtirish
va
umumlashtirishdir
.
Uslubiy
ish
–
o‘qituvchini
majburiyatlaridan
biri
hisoblanib
,
maxsus
fanlardan
o‘qitish
metodikasini
ishlab
chiqish
va
takomillashtirishga
yo‘naltirilgan
bo‘ladi
.
Uning
natijasi
bo‘lib
o‘quv
mashg‘ulotlarida
fan
bo‘yicha
topshiriqlar
va
vazifalar
majmui
,
didaktik
materiallar
,
o‘quv
-
ko‘rgazmali
qurollarni
yaratishdan
iborat
bo‘ladi
.
Uslubiy
ish
-
bu
ilm
-
fan
va
ilg‘or
pedagogik
tajribalarning
yutuqlariga
va
har
bir
o‘qituvchini
kasbiy
bilimdonligini
va
kasbiy
mahoratini
har
tomonlama
oshirishga
yo‘naltirilishga
asoslanuvchi
,
amaliy
tadbirlarning
maxsus
majmuidir
.
Uslubiy
ishlar
keng
miq yosdagi
muammolarni
qamrab
oladi
,
bular
:
mutaxassislarni
kasbiy
faoliyati
tahlili
;
asosiy
mehnat
ishlari
va
kasbiy
malakalarini
aniqlash
(
mutaxassis
faoliyatini
modelini
ishlab
chiqish
);
o‘quv
jara yonida
mutaxassisni
kasbiy
faoliyatini
modellashtirish
(
mutaxassisni
kasbiy
tay yorgarlik
modelini
ishlab
chiqish
);
zarur
ko‘nikmalarni
egallash
uchun
topshiriqlar
majmuini
ishlab
chiqish
,
o‘qitish
mazmunida
uning
o‘rnini
aniqlash
;
o‘quv
dasturlariga
o‘zgartirishlar
kiritish
;
o‘qitish
mazmunida
(
aniq
soha
mutaxassisligida
)
ilm
-
fan
,
ishlab
chiqarish
sohalaridagi
rivojlanish
bashoratlarini
aks
ettirish
;
o‘quvchilarni
fikrlash
faolligini
rivojlantirishni
ta’minlovchi
,
ta’limning
shakl
va
usullarini
(
muammoli
ta’limning
shakl
va
usullari
)
takomillashtirish
;
o‘quvchilarni
fikrlash
faolligini
va
mustaqilligini
rivojlantirishni
ta’minlovchi
,
ta’limning
shakl
va
usullarini
(
o‘quvchilarning
mustaqil
ishlarining
shakl
va
usullari
)
takomillashtirish
;
ta’limni
individuallashtirish
(
individual
topshiriqlar
va
ishlar
,
jamoaviy
shakldagi
ishlarda
topshiriqlarni
individuallashtirish
,
individual
o‘quv
dasturlari
bo‘yicha
o‘qitish
);
didaktik
materiallarni
(
dasturlashtirilgan
ta’lim
uchun
o‘qituvchi
dasturlar
,
topshiriqlar
majmui
,
mashqlar
,
ishbilarmon
o‘yinlar
,
tahlil
uchun
ishlab
chiqaruvchilik
vaziyatlar
ba yoni
)
ishlab
chiqish
.
Aniq
mavzuni
tanlash
pedagogik
mahoratdan
kelib
chiqadi
.
Tajribali
o‘qituvchi
o‘zining
ishini
va
hamkasbini
ishini
tahlil
qilishi
va
umumlashtirishi
mumkin
,
u
mustaqil
ravishda
,
o‘zining
ijodiy
imkoniyatlarini
qo‘llab
ta’limning
yangi
usullarini
ishlab
chiqishi
mumkin
.
Shu
bilan
birga
,
o‘qituvchi
shaxsiga
qo‘yiladigan
talablardan
biri
shuki
,
u
o‘zining
fanini
chuqur
bilishi
,
uning
metodikasini
o‘zlashtirib
olgan
bo‘lishi
kerak
.
Fan
va
uning
nazariyasini
chuqur
bilishi
,
uni
qiziqarli
qilib
o‘quvchilarga yetkaza
olishi
o‘quvchilarni
shu
fanga
bo‘lgan
qiziqishini
oshiradi
.
O‘quvchilar
o‘qituvchi
bilimining
ularga yetkaza
olish
imkoniyatlarini
qadrlabgina
qolmay
,
balki
uning
shu
fanga
bo‘lgan
qiziqishini
,
uning
fidoyiligini
taqdirlashadi
.
Uzluksiz ta’limning
barcha
o‘qituvchilari
qo‘yilgan
talablar
bilan
birga
bevosita
faoliyat
yo‘nalishlariga
oid
quyidagilarni
bilishlari
va
uddalay
olishlari
lozim
:
Uzluksiz ta’limda
o‘quv
ishlab
chiqarish
jara yoni
va
amali yotlarini
nazariy
-
metodologik
,
pedagogik
asoslarini
;
o‘qitila yotgan
umumkasbiy
fanlar
va
maxsus
fanlar
,
ishlab
chiqarish
ta’limi
va
amali yoti
bo‘yicha
tarmoq
ta’lim
standartlari
talablarini
;
65
mutaxassislik
yo‘nalishiga
oid
fanlar
bo‘yicha
ishlab
chiqarish
amali yotini
rejalashtirish
,
loyihalashtirish
,
tashkillashtirish
,
boshqarish
,
takomillashtirish
,
nazorat
qilish
asoslarini
hamda
ularga
oid
me’
yoriy
hujjatlar
yuritilishini
;
o‘quv
va
ishlab
chiqarish
amali yotining
dolzarb
muammolari
va
ularni yechish
usullarini
;
mehnatni
tashkil
etishni
ilmiy
asoslarini
;
iqtisod
sohasiga
oid
mehnat
qonunchiligini
;
o‘quvchilar
bilan
o‘zaro
munosabat
odob
-
ahloq
me’ yorlarini
va
muomala
madaniyati
asoslari
va
shu
kabilarni
.
Do'stlaringiz bilan baham: |
