Zamonaviy axborot texnologiyalaridan

www.pedagoglar.uz
26-son 1 –to’plam may 2022 
Sahifa: 51 
so'rovnomalar yordamida har bir mintaqada muvaffaqiyatli klaster rivojlanishining 
asosiy xususiyatlaridan biri bo'lgan hamkorlik mavjudligi so'raldi. Topilmalar Ekuka 
mintaqasida hamkorlikning nisbatan yuqori darajasi mavjudligini tasdiqlaydi, bu 
yerda mintaqada o'zaro bog'liq va qo'shimcha korxonalar mavjud bo'lib, ular o’zaro 
bir-biri bilan birgalikda mintaqaviy raqobatbardoshlikni rivojlantiradi.
1-jadval 
Muvaffaqiyatli klaster xarakteristikalarining mavjudligi
15
 
 
Klaster 
Xarakteristikalari 
Mildura 
Svann-
Hill 
Ekuka 
Elburi 
Vodonga 
Firmalarning o'zaro bog'liqligi 
X 
X 
X 
X 
Kooperativ raqobat 
X 
X 
X 
X 
Jamiyat madaniyati va uni 
qo'llab-quvvatlovchi 
davlat 
siyosati 
X 
X 
X 
X 
Raqobat 
biznes 
etikasi 
to'g'risida umumiy tushuncha 
X 
X 
X 
X 
Xususiy sektorda yetakchilik 
X 
X 
X 
O 
Klaster 
qatnashchilarining 
keng ishtiroki 
X 
X 
X 
X 
Tegishli klaster chegaralari 
X 
X 
X 
O 
O'zaro 
munosabatlarni 
institutsional-lashtirish 
X 
X 
X 
O 
Ijtimoiy tuzilma va shaxsiy 
X 
O 
X 
O 
15
Lade, C. (2010). “Developing tourism clusters and networks: Attitudes to competition along Australia's Murray 
river.”, 
Tourism Analysis
, 
15 (
6), pp. 649-661 

---

www.pedagoglar.uz
26-son 1 –to’plam may 2022 
Sahifa: 52 
munosabatlarga e'tibor 
Hayotiylik davrlari 
O 
O 
O 
O 
X xarakteristikaning mavjudligini ko'rsatadi; O xarakteristikaning 
kelgusida rivojlanishidan dalolat beradi. 
Turistik biznesga klaster yondashuvining qo‘llanishi klaster korxonalarni xarajatlarni 
ko‘proq qisqartirish imkonini yaratadi. Yevropa mamlakatlarida klasterning vujudga 
kelishi va shakllanishi 70-yillarda vujudga kelgan. 
Turizmda klaster yondashuv – bu yondashuv bilan rekratsion va turistik biznes 
rivojlanadi. Bu yo‘nalish korxonaning servis obyekti, infratuzilmasi va korxonani 
raqobatbardoshligini oshiradi.
Klaster yondashuvning tahlil qilinishi ishlab chiqarish sohasida tahlil qilinadi. Turizm 
sohasida bo‘lsa, bunday tahlildagi yondashuv amaliyotda hali mavjud emas. Turizm 
biznes tahlilida klaster ma‘lum bir hududlarni rivojlanishida raqobatbardoshlikni 
oshirish uchun qulay sharoitlar yaratish masalasi ko‘rib chiqilishi kerak. Bu turizmda 
bir qancha muhim belgilar jumladan, xo‘jalik yurituvchi subyektlarni geografik 
jihatdan yaqinligiga asosiy e‘tibor beriladi. Turistik biznesning o‘ziga xos 
xususiyatlari hozirgi kunda klaster yondashuvning dolzarbligini oshiradi, chunki 
turizm keng deapozonli soha bo‘lib, turli tarmoqlardagi aloqalarni asosan kichik va 
o‘rta biznesni qamrab oladi. Turizm sohasidagi mahsulot ko‘pincha nomoddiy 
xarakterga ega bo‘ladi. Turizm industriyasi bir qancha xususiyatlarga ega bo‘lib, u 
dam olish va sayohat sohalarida klaster yondashuvni ahamiyatini oshiradi.
Klasterlarni shakllantirish – bu bir – birining raqobatbardoshligini oshirishga o‘zaro 
ko‘maklashuvchi uzviy bog‘langan firmalar, tarmoqlar birlashmalarini shakllantirish 
jarayoni. Davlatning butun iqtisodiyoti uchun klasterlar ichki bozorning o‘sish 
nuqtalari va xalqaro iqtisodiyot bazasi rolini bajaradi.
Klasterlarning ushbu afzalliklaridan turizm sohasini rivojlantirishda Italiya, 
Germaniya, Fransiya kabi qator rivojlangan davlatlar samarali foydalanib kelmoqda. 
Natijada mazkur mamlakatlar iqtisodiyotida turizm yuqori naf keltiruvchi soha 

---