Zamonaviy (amaliy) moliya va korporativ siyosat. Reja

Anglo-amerika modeli xususiyatlar

Bu model qo‘llaniladigan mamlakatlarda korporativ tuzilmalar kapitalining tarqoq ekanligi, ya’ni markazlashmaganligiga guvoh bo‘lish mumkin. Aksiyadorlik kompaniyalarida o‘n minglab, yuz minglab aksiyadorlarning ishtiroki, aksiyalarning yirik paketlari bor-yo‘g‘i bir necha foizni tashkil etishi kuzatiladi. O‘n foizdan ortiq aksiyalar paketiga egalik qiluvchi egalik qiluvchi insayderlar korporatsiyalar faoliyatida kamdan-kam uchraydi. Ya’ni aksiyadorlardan biri real holatda nazoratni qo‘lga olishi deyarli mavjud emas. Shuning uchun ham mazkur model korporativ boshqaruvning autsayderlik modeli, deb ham yuritiladi.

Anglo-sakson modelida aksiyadorlar tomonidan ma’qullanishi shart-bo‘lgan jihatlar bu direktorlar kengashini saylash, auditorni tayinlash, ustavga o‘zgartirishlar kiritish, aktivlardagi o‘zgarishlar va boshqa masalalardir.

Korporativ boshqaruv ishtirokchilari. Korporativ boshqaruv va korporativ menejment

Amerika-amerika modelining amaldagi o‘ziga xos xususiyati mustaqil tashqi aksiyadorlar (autsayderlar) sonining doimiy o‘sishi, shu jumladan hozirda amerika korporatsiyalari (pensiya fondlari va boshqalar) aksiyalarining yarmiga egalik qilayotgan institutsional investorlar va ularning korporatsiya ustidan nazoratdagi rolining o‘sib borishidan iborat. Amerika modelidagi yana bir xususiyati bu aksiyadorlarning strategik qarorlar qabul qilishga ta’sir ko‘rsatishi mumkinligidadir.

Menejerlar va xodimlar aksiyadorlarning korporatsiyalarni boshqarish bo‘yicha ma’lum huquqlarga ega agentlari sifatida ishtirok etadi. Ular ishonchnoma bo‘yicha ovoz berish imkoniyatlariga ega bo‘lishlari mumkin. Xususan aksiyadorlar o‘zlarining nomidan ovoz berish vakolatini direktorlar kengashi raisiga berish holatilari ko‘p uchraydi. Korporatsiya faoliyati, menejerlar, direktorlar va aksiyadorlar huquq va majburiyatlari qonunchilik aniq tarzda belgilab berilgan.